SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 281
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ २४४ श्रीमदराजचन्द्रजैनशास्त्रमालायाम् । चिरूपा परसमयप्रवृत्ति परित्यक्तं, नोत्सहतेस सलु न नाम साक्षान्मोक्षं लभते । किन्तु सुरलोकादिवलेशप्राप्तिरूपया परम्परया तैमवाप्नोति ॥ १७० ॥ अहंदादिभक्तिमात्ररागजनितसाक्षान्मोक्षस्यान्तराय द्योतनमेतत् ; अरहतसिद्धचेदियपवयणभत्तो परेण णियमेण । जो कुर्णाद तवोकम्म सो सुरलोगं समादियदि ॥१७१॥ अहं सिद्धचैत्यप्रवचनभक्तः परेण नियमेन । ___ यः करोति तपःकर्म स सुरलोकं समादत्ते ॥ १७१ ।। यः खल्वहंदादिभक्तिविधेयबुद्धिः सन् परमसंयमप्रधानमतितीव्र तपस्तप्यते स तावयोग्यमात्मभावनामपरित्यजन् सन् देवलोके कालं गमयति ततोपि जीवितान्ते स्वर्गादागत्य मनुष्यभवे चक्रवादिविभृति लब्ध्वापि पूर्वभवभावितशुद्धात्मभावनाबलेन मोहं न करोति ततश्व विषयसुखं परिहत्य जिनदीक्षां गृहीत्वा निर्विकल्पसमाधिविधानेन विशुद्धज्ञानदर्शनस्वभावे निजशुद्धात्मनि स्थित्वा मोक्षं गच्छतीति भावार्थः ॥ १७ ॥ अथ पूर्वसूत्रे भणितं तद्भवे मोक्षं न लभते पुण्यबन्धमेव प्राप्नोतीति तमेवार्थ दृढयति;-अर्हसिद्धचैत्यप्रवचनभक्तः सन् परेणोस्कृष्न यः कश्चित्करोति । कि ? तपःकर्म, स नियमेन सुरलोकं समाददाति प्राप्नोतीत्यर्थः । अत्र सूत्रे यः कोपि शुद्धात्मानमुपादेयं कृत्वा आगमभाषया मोक्षं वा व्रततपश्चरणादिकं करोति स निदानरहितपरिणामेन सम्यग्दृष्टिर्भवति, तस्य तु संहननादिशक्त्यभावाच्छुद्धात्मस्वरूपे स्थातुइसकारण ही साक्षाव मोक्षपदको नहीं पाता । जब ऐसा है तो उसकी गति किसप्रकार होती है ? प्रथम ही तो देवादि गतियोंमें संक्लेश प्राप्तिकी परंपरा होती है, तत्पश्चात् मोक्षपदको प्राप्त होता है, क्योंकि परंपरासे इस सूक्ष्म परसमयसे भी मोक्ष सधता है ॥ १७ ॥ आगे, फिर भी अरहन्तादिक पंचपरमेष्ठीमें भक्तिस्वरूप जो प्रशस्त राग है उससे मोक्षका अन्तराय दिखाते हैं;-[ यः ] जो पुरुष [ अर्ह सिद्धचैत्यप्रवचनभक्तः ] अरहन्त, सिद्ध, जिनबिंब और शास्त्रोंमें जो भक्तिभावसंयुक्त [ परेण निय. मेन ] उत्कृष्ट संयमके साथ [ तपःकर्म ] तपस्यारूप कर्मको [ करोति ] करता है [ सः ] वह पुरुष [ सुरलोक ] स्वर्गलोकको ही [ समादत्ते ] अंगीकार करता है । भावार्थ-जो पुरुष निश्चयसे अरहन्तादिककी भक्तिमें सावधानबुद्धि करता है और उत्कृष्ट इन्द्रियदमनसे शोभायमान परमप्रधान अतिशय तीव्र तपस्या करता है वह पुरुष उतना ही अरहन्तादिक तपरूप प्रशस्त रागमात्र क्लेशकलंकित अन्तरंग भावोंसे भावितचित्त होकर साक्षात् मोक्षको नहीं पाता, किन्तु मोझका अन्तराय करने वाले स्वर्गलोकको प्राप्त होता है । उस स्वर्गमें जोव सर्वथा अध्यात्म-रस के अभावसे १ मोक्षम् । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.002941
Book TitlePanchastikaya
Original Sutra AuthorKundkundacharya
Author
PublisherShrimad Rajchandra Ashram
Publication Year1969
Total Pages294
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari & Philosophy
File Size18 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy