Page Text
________________
पनास्तिकायः ।
केचित्तु अणावण्णा मिच्छादंसणक सायजोगजुदा । विजुदा य तेहिं बहुगा सिद्धा संसारिणो जीवा ॥ ३२॥ (जुम्मं)
केचित्तु अन्नापन्ना मिथ्यादर्शनकषाययोगयुताः ।
वियुताश्च तैर्बहवः सिद्धाः संसारिणो जीवाः ||३२|| ( युग्मम् )
जीवा ह्यविभागकद्रव्यत्वाल्लोकप्रमाणैकप्रदेशाः । अगुरुलघवो गुणास्तु तेषामगुरुलघुत्वाभिधानस्य स्वरूपप्रतिष्ठत्वनिबन्धनस्य स्वभावस्याविभागपरिच्छेदाः प्रतिसमयसंभवत्पदस्थानपतितवृद्धिहानयोऽनंताः । प्रदेशास्तु अविभागपरमाणुपरिच्छिन्नसूक्ष्मांशरूपा असंख्येयाः । एवंविधेषु तेषु केचित्कथंचिल्लोक पूरणावस्थाप्रकारेण सर्वलोकव्यापिनः । केचित्तु तदव्यापिनः इति । अथ ये तेषु मिथ्यादर्शनकषाययो गैरनादिसंततिप्रवृत्तैर्युक्तास्ते संसारिणो ये विमुक्तास्ते सिद्धास्ते च प्रत्येकं बहव इति ॥ ३१ ॥ ३२ ॥
स्थाप्रकारेण लोकव्यापकाः अथवा सूक्ष्मैकेन्द्रियापेक्षया लोकव्यापकाः । तथाचोक्तं । “आधारे थूलाओ सुहुमेहिं णिरंतरो लोगो” । पुनरपि कथंभूतास्ते जीवाः । केचिच्च अणावण्णा केचिच्च केचन पुनर्लोकपूरणावस्थारहिता अथवा बादरैकेन्द्रिया विकलेन्द्रियादयश्चाव्यापकाः । पुनरपि किंविशिष्टाः | मिच्छादंसणकसायजोगजुदा रागदिरहितपरमानंदैकस्वभावशुद्धजीवास्तिकायाद्विलक्षणैर्मिथ्यादर्शनकषाययोगैर्यथासंभवं युक्ताः । न केवलं युक्ताः विजुदा य तेहिं तैरेव मिथ्यादर्शनकषाययोगैर्वियुक्ता रहिताश्च । उभयेपि कति संख्योपेताः । बहुमा बहवोऽनंताः । पुनरपि कथंभूताः । सिद्धा संसारिणो ये मिथ्यादर्शन कषाययोगविमुक्ता रहितास्ते सिद्धा, ये च युक्तास्ते संसारिण इति । अत्र जीविताशारूपरागादिविकल्पत्यागेन सिद्धजी - वसदृशः परमाह्लादरूपसुखरसास्वाद परिणतनिजशुद्धजीवास्तिकाय एवोपादेयमिति भावार्थः ||३२|| प्राप्त हुये हैं । दंडकपाटादिमें सब ही जातिके कर्मों के उदयसे प्रदेशोंका विस्तार लोक प्रमाण होता है । इस कारण समुद्घातकी अपेक्षासे कई जीव लोकके प्रमाणानुसार कहे गये हैं । और [ केचित्तु अनापन्नाः ] कई जीव समुद्घातके विना सर्व लोकप्रमाण नहीं हैं, निज निज शरीरके प्रमाण ही हैं । उस अनंत जीवराशि में [ बहवः जीवाः ] अनंतानंत जीव [ मिथ्यादर्शनकषाययोगयुताः ] अनादि
कालसे मिथ्यात्व
६९
कषाय योगसे संयुक्त [ संसारिणः ] संसारी हैं । अर्थात् जितने जीव मिथ्यादर्शनकषाययोग संयुक्त हैं वे सब संसारी कहे जाते हैं और जो [ च तैः ] उन मिथ्यात्व कषाय योगोंसे [ वियुताः ] रहित शुद्ध जीव हैं वे [ सिद्धाः ] सिद्ध हैं । वे सिद्ध ( मुक्त जीव भी ) अनंत हैं। यह शुद्धाशुद्ध जीवोंका सामान्य स्वरूप जानना ॥ ३१ ॥ ३२ ॥ ९ जीवानाम् २ अभिन्नाः ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002941 |
| Book Title | Panchastikaya |
| Original Sutra Author | Kundkundacharya |
| Author | |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | 1969 |
| Total Pages | 294 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 18 MB |