________________
र- अज- आ नो ददते सौख्यम् * ॥ ४६६-४७१ ॥
“रः सूर्येऽग्नौ धने कामे ” इत्यादि विश्वशम्भु (श्लो० १०१ ) वचनात् रः श्रीसूर्य५ देवः, अजो-हरिः, आ-ब्रह्मा, ततो द्वन्द्वे कृते राजाः -श्रीसूर्य-विष्णु-ब्रह्माख्यास्त्रयोsपि देवाः नः - अस्मभ्यं १ अस्माकं २ न ३ वा सौख्यं १ असौख्यं २ वा ददते ॥ ६ ॥ इदं तद्भक्तिमतां तद्विपरीतानां च वचनम् | अर्धा जाताः || ६ || सर्वमीलने जाताः ॥ ४७१ ॥
२८
अर्थरत्नावली
[ अर्था: ४६६-४९७ ]
सुधीभिः । एते चत्वारोऽर्थाः सौख्यासौख्यपदाभ्यां द्विगुणिताः ८ भवन्ति । एवं नो- नरः इति नरशब्देनापि समं अर्थद्वयं कार्यम् । जाताः ॥ १० ॥ सर्वे० ॥ ४६५ ॥
र- अज-आ ! नो ददते सौख्यम् ॥ ४७२- ४८१ ॥
राजा: ! - हे सूर्य हरि- ब्रह्मदेवाः ! नो-बुद्धः १ ज्ञानं २ बन्धः ३ अनर्थो ४ नरो ५ वा सौख्यं १ असौख्यं २ च ददते । अर्ययोजना तु स्वयं विधेया धीमद्भिः सद्भिः । अर्थाः ॥ १० ॥ सर्वमीलने ॥ ४८१ ॥
रा-ज-आनः ददते सौख्यम् ॥ ४८२ - ४८७ ॥
1
"रा रमा रमणी वाला” इति (विश्व० श्लो० १०१ ) वचनात् रा - लक्ष्मीः ततो १५ जो - जातः आनो - मुखश्वासः राजानः सौख्यं १ असौख्यं २ च ददते । इदं श्रीकृष्णस्य सम्भोगसमये तन्निवृत्तिसमये च वचनम् । अन्यथा वा अर्थयोजना कार्या । अर्थाः ॥ २ ॥ एवं रा - रमणी तस्याः सकाशात् जो-जातः आनो - मुखश्वासः सौख्यं १ असौख्यं २ ददते । इदं कामिविर जनयोर्वचनम् ॥ २ ॥ एवं रा-बाला ततो जो-जातः आनो-मुखश्वासः सौख्यं १ असौख्यं २ ददते । अर्थयोजना स्वयमेव यथा चमत्कारं करोति तथा २० विधेया ॥ २ ॥ पूर्व ४ मीलने ॥ ६ ॥ सर्वमीलने ॥ ४८७ ॥
रा-अ-ज-आनो ददते सौख्यम् * ॥ ४८८ - ४९७ ॥
१०
२५
रा - पर्यायेण श्रीः । अः - कृष्णः । रया - श्रिया उपलक्षितः अः राअः - श्रीकृष्णः । तस्मात् जो-जातः आनो - मुखश्वासो राजानः सौख्यं १ असौख्यं २ च ददते । इदं सम्भोगसमये मुखचुम्बनावसरे गोपाङ्गनानां, तद्विपरीतसमये तासामेव अन्यासां च वचनम् ॥२॥
एवं कृष्णवाचि अशब्दवत् शिव १ अर्हत् २ अनिरुद्ध श्वाचिनाऽपि अशब्देन समं. अर्थाः कार्याः । ततः पूर्ववत् समासादिके कृते सति राजानः इति कोऽर्थः ? श्रीशिवमुखश्वासः १ श्री अर्हन्मुखश्वासः २ श्री अनिरुद्धमुखश्वासश्च ३ सौख्यं १ असौख्यं २ च ददते । जाताः ॥ ६ ॥ अर्थयोजना स्वयं कार्या । पूर्वद्वयमीलने ॥ ८ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org