________________
सन्देश रासक
[प्रथम प्रक्रम संपडिउजु सिक्खइ कुइ समथु,
तसु कहउ विबुह संगहवि हत्थु । पंडिन्तह मुक्खह मुणहि भेउ,
तिह पुरउ पढिव्वउ ण हु वि एउ ॥ २० ॥ 1B संपडिय। 2 C बिहत्थु। 8 B C तह।
[टिप्पनकरूपा व्याख्या] किमपि ज्ञात्वा प्रकाशितम् । कौतूहलेन भाषितम् । पुनः कथं १-सरलभावेन । सन्देस(श)रासकं नाम । रड्डुच्छन्दः । तल्लक्षणम्
जासु वियरणि हुंति पय पंच, पढम चिय पंनरह, बीय चारि गारह निरुद्धउ । तह तीयइ पंचदह, रड्डभेउ जाणउ सु सुद्धउ । करहिणि मोहिणि मियनयणि, रासासेण मुणिंदु ।
अंतिहिं दोहउ जसु हवइ, कवि नंदड्ड भणंति ॥ यस्य प्रस्तारे आदौ पश्चदश-एकादश-पञ्चदश-एकादश-पञ्चदशमात्रिकाणि भवन्ति पञ्च पदानि । प्रान्ते दोधकः । इति रडुलक्षणम् । दोधकलक्षणमने कथयिष्यति॥
[२०] ततः प्राञ्जलिर्निजग्रन्थ श्रवणार्थ पण्डितानाह । ततो ग्रन्थपठनस्य शिष्या(क्षा)माह-'संपडिउ जु०'-कोऽपि समर्थः-प्रज्ञावान् , संप्रतितं-प्रसङ्गागतम्, इदं(म) सन्देशरासकं पठति, तस्य सन्देशकविदो हस्तं गृहीत्वा भणामि। ये जनाः पण्डितानां मूर्खाणां चान्तरं जानन्ति, तेषां पुर[त] एष सन्देशरासको नाम न पठितव्यः । यतस्ते महान्तः पण्डिताः। पद्धडीछन्दः। तल्लक्षणम् - * [अवचूरिका]
- - [रड्डच्छन्दो यथा-] जासु विरयणि हुंति पय पंच,
पढम चिय पनरह य, बीअ चारि गारह निरुद्धउ । तह तीअइ पंचदह, रडुमेउ जाणहु सु सुद्धउ ।
करहिअमोहिणि मिअनयणि राहासेणु मुणिंदु । अंतिहि दोहउ जिसु हवइ कवि नंदह भणंति ॥ यस्याः प्रस्तार भादौ पञ्चदशैकादशपञ्चदशमात्राणि पञ्च पदानि, प्रान्ते च दोधक इति रहालक्षणम् । दोधकलक्षणमने कथयिष्ये ॥
[१९] ततः प्राञ्जलिर्निजग्रन्थश्रवणार्थ पण्डितानाह - भो बुधजनाः ! स्नेहं कृत्वा निजकवित्वविद्याया माहात्म्यं प्रभावरूपमात्मानुमानेन पाण्डित्यप्रविस्तारणं मनुष्यलोके कौलिकेन तन्तुवायुना (येन) प्रकाशितं कौतूहलभाषितं सरलभावेन पामरजनेन मूर्खेण कृतं सन्देशरासकं नाम कवित्वलक्षणं निःशब्दं कोलाहलं विहाय शृणुत ॥
[२०] ततो ग्रन्थपठनशीलस्य शिक्षामाह- यः कोऽपि समर्थः- प्रज्ञावान् , सम्प्रतितं-प्राप्तमिदं शासं पठति तस्य बुधस्य पण्डितस्य हस्तं ग्रहीस्वा भणामि । ये जनाः पण्डितानां मूर्खाणामन्तरं कुर्वन्ति-जानन्ति तेषां पुरत एष न पठितव्यः । यतस्ते महान्तः पण्डिताः॥
1 कथयष्यते।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org