Bhadrabahu Samhita

SR No.: 002917
Original Sutra Author: Bhadrabahuswami
Author: A S Gopani
Publisher: Bharatiya Vidya Bhavan
Publication Year: 1949
Total Pages: 150
Language: Hindi, English
Classification: Book_Devnagari & History
File Size: 13 MB

Page 93

२८
भद्रबाहुसंहिता [१३, १७४-१८६; १४, १-१० अमनोज्ञैः फलैः पुष्पैः पापपक्षिसमन्विते । अधोमार्गे निविष्टश्च युद्धमिच्छति पार्थिवः ॥ १७४ *नीचे निविष्टस्य सदा नीचेभ्यो भयमादिशेत् । यथा दृष्टेषु देशेषु तज्ञेभ्यः(?) प्राप्नुयात् वधर्म ॥ १७५ यत् किश्चित् परिहीनं स्यात् तत् पराजयलक्षणम् । परिवृद्धं च यत् किञ्चिद् दृश्यते विजयावहम् ॥ १७६ दुर्वर्णाश्च दुर्गन्धाश्च कुवेषा व्याधिनस्तथा । सेिनाया ये नराश्च स्युः शस्त्रवध्या भवन्त्यथ ॥ १७७ तथाज्ञातप्ररूपेण राज्ञो जय-पराजयः(यौ)। विज्ञेयः(यौ) संप्रयातस्य भद्रबाहुवचो यथा ॥ १७८ परस्य विषयं लब्ध्वा अग्निदग्धा न लेपटेत् । परदारा न हिंस्येत पशवः पक्षिणस्तथा ॥ १७९ अनि कृतेषु मध्यस्तु शस्त्रान्तरं निधापयेत् । निरापराधचित्तानि नांददीत कदाचन ॥ १८० देवतान् पूजयेद् वृद्धान लिङ्गस्थान् ब्राह्मणानं गुरुन् । परिहारं नृपतिर्दद्याद्वामाय तजिनाम् (?) ॥ १८१ राजवंश नं वोच्छिद्याद बाल-वृद्धाश्च पण्डितान् । न्यायेनार्थाः समं दद्यात् तथा राज्येनै वर्धते ॥१८२ धर्मोत्सवान् विवाहांश्च सुतानां कारयेद् बुधः । न चिरं धारयेत् कन्यां तथा धर्मेण वर्द्धते ॥ १८३ कार्याणि धर्मतः कुर्यात् पक्षपातं विसर्जयेत् । व्यसनैर्विप्रयुक्तश्च वचोसिक्तसुखदैः ॥ १८४ यथोचितानि सर्वाणि यथा न्यायेनं पश्यति । राजा कीर्ति समाप्नोति तदा प्रत्ययमोदते ॥ १८५ इमं यात्राविधिं कृत्स्ना योऽभिजानाति तत्त्वतः । न्यायतश्च प्रयुञ्जीत प्राप्नुयात्सँ महत् पदम् ॥ १८६
॥ इति नैर्ग्रन्थे भद्रबाहुके निमित्ते यात्राविधिनाम त्रयोदशमोऽध्यायः ॥
अथातः संप्रवक्ष्यामि पूर्वकर्मविपाकजान् । सुभा-ऽशुभान् समुत्पातान् राज्ञो जनपदस्य च ॥ १ प्रकृतेर्यो विपर्यासः स उत्पातः प्रकीर्तितः । दिव्या-ऽन्तरिक्ष-भौमाश्च व्यासमेषां निबोधत ॥ २ यदात्युष्णं भवेच्छीते शीतमुष्णे तथा ऋतौ । तदा तु नवमे मासे दशमे वा भयं भवेत् ॥ ३ सप्ताहमष्टरात्रं च नवरात्रं दशान्हिकम् । यदा निपतते वर्षं प्रधानस्य वधाय तत् ।। पक्षिणश्च यदा मत्ता पशवश्च पृथग्विधाः । विपर्ययेण संसक्ता विन्द्याजनपदे भयम् ॥ आरण्या ग्राममायान्ति वनं गच्छन्ति नागराः । रुदन्ति चाथ जल्पन्ति तदाऽरण्याय कल्पते ॥ ६ अष्टादशस्य मासस्य तथा सप्तदशस्य च । राजा च म्रियते यत्र भयं रोगच जायते ॥ ७ स्थिराणां कम्प-सरणे चलानामंगैमेव हि । ब्रूयात् तत्र वधं राज्ञः षण्मासात्पुत्रमश्रिणः ॥ ८ दर्पण हसते (ने) चापि क्रन्दनं युद्धसंभवे । स्थावराणां वधं विद्यात्रिमासं स्थावरात्मकम् ॥ ९ पक्षिणः पशवो माः प्रसूयन्ति विपर्ययैः । यदा ती तु षण्मासं भयं राजवधस्तदा ॥ १०
1A BD हत। 2 A D °मार्ग; B°मग्रेन। * C This st. is not found in this Ms. 3 B missing in this Ms. 4 A कथम् ।C दर्भवर्णविदग्धश्च । °सेनायासेन पापेभ्यः शस्त्रमध्यभयं तथा ॥ TAC तज्ञातप्रतिरूपेण । 5A विषयो। 6 A °दद्या। 7 A हिंसन्ते; B हिंसेन; C हिंसेत । 8 A तापसः। 9 B वर्ण। 10 A मा। 11C नावदीन। 12C नित्यं । 13-14C धर्मचारिणम् । 8 B°दग्धमयजिरं; C विससृजेर्गयं; D दग्धामपेजिनम् । 15-16 C राजवंशेन। 17 C वाच्छिद्यात् । 18 C बाल-वृद्धैश्च । ** C ज्ञानार्यात्मसमादाय । 19 A व्यापेतार्था । 20 A राज्ञे न। 21 A वर्तते; C राज्ञेन । tt C This and the following stanza are missing in this Ms. 22 A तवोरिसक्त BC वचोस्तिक्त। 23 A °सुखप्रभः। 24 A ज्ञायेत । 25 A सर्पति । 26 A त्य'; C प्रीत्येह; D प्रेत्या च । 27 A इयं । 28 A प्राप्नुयास्तु। 29 B सुमहद्वसुम् ; C कीर्तिमुत्तमम् । 30 A वसुम् । 31 A दशरात्रिकम् । 32 A न। 33 A सस्त। 34 C भङ्गं । 35 C राष्ट्रस्य । 36 A कम्पते। 37 A चपलाना। 38 A नगे। 39 A चले। 40 B दर्पणे; C सण। 41 A BD हसते; C सहता। 42 A क्रंदते; Bक्रंदतो; C कुंदत । 43 Cभयं। 44 A नृमासं । 45 C नात्र संशयः। 46 Cmissing in this Ms.