________________
प्रस्तावना "इथ जयसिंहमुणीसर-विणेयजयांकत्तिणा कयमेयं ।
सीलोवएसमालं आराहए लहइ बोधिफलं ॥ ११५ ॥" संभव छे के ते आ जयसिंहसूरिना शिष्य हशे ।
[२] बींजु विवरण धर्मोपदेशमालान वीजें सुविस्तृत विवरण १२१७१ लोकप्रमाणर्नु छे, ते हर्षपुरीयगच्छना हेमचंद्रसूरिना प्रथम पट्टधर विजयसिंहसूरए वि. सं. ११९१ मां सिद्धराज जयसिंहना राज्य-समयगां रच्यु हतुं । तेनी ४३३ ताडपत्रोवाळी पोथी पाटणमा छे । तेनी प्रान्त प्रशस्ति अम्हे पाटण जैनभंडारोनी ग्रन्थ-सूची (गा, ओ. सि. नं. ७६ पृ. ३११ थी ३१३) मा दावी छे, पीटर्सन रि. ५, पृ. ८७ थी ९० मां पण छ ।
ते बीजु विवरण, अहिं प्रकाशित थता आ जयसिंहसूरिना विवरणनो ज विस्तार छे, पहेला विवरणमा जणावेली प्राकृत कथाओने ज बीजा विवरणमा विस्तारथी जणावी छ । बीजा विवरणनी प्रशस्ति (श्लो. २१)मां, पूर्वना आ विवरण- स्मरण आवी रीते कयुं छे -
"धर्मोपदेशमाला-विवरणमासीचिरंतनं तनुकम् । यत् तत् तेन सविस्तरमारचितं रसिकलोक-मुदे ॥"
[३] जीजी विवृति वृहद्गनछमां सुप्रसिद्ध वादी देवसूरिनी परंपरामा मदनचन्द्र सूरिना शिष्य मुनिदेवसूरि थइ गया, जेमणे वि. सं. १३२५ मां शान्तिनाथ-चरित रच्युं हतुं, तेमणे आ धर्मोपदेशमालानुं संस्कृत कथाओवाळुत्रीगँ विवरण रच्युं हतुं, पाटणमां तेनी ताडपत्रीय प्रति छे. पाटण-जैनभंडार-ग्रन्थसूची( गा. ओ. सि. नं. ७६, पृ. १०१)मा उपदेशमाला-विवृति नामथी सूचवायेल, ते आ ज छे । त्यां प्रारम्भमां कृष्ण पिने 'सुगृहीत-नामधेय, भविक लोकोना शोकने हरनारा' जणाव्या छ, तथा 'जेमनो तपरूपी कल्पवृक्ष लब्धिरूप अविरल फळो वडे 'फळ्यो हतो' तेम जणाव्या पछी तेमना शिष्य प्रथम विवरणकार-जयसिंहसूरिनु स्मरण कयु छे के जेमनां शास्त्ररूपी वृक्षनां अर्थरूप पुष्पोनो संग्रह करी में आ वृत्ति रची छे -
“जयति सुगृहीतनामा कृष्णमुनिर्भविकलोकशोकहरः ।
यस्य तपः-कल्पतरुलेब्धि-फलैरविरलैः फलितः ॥ ७ ॥ तस्यान्तरारिविजयी जयसिंहमूरिः, शिष्यो बभूव भववारिधियानपात्रम् । तत्प्रेरणानुगुणनित्यगतिप्रवृतिं, तनोम्यहमिमामनुकूललब्ध्यै ॥ ८ ॥ शास्त्र-छमस्यास्य स सूरिवर्यो यान्यर्थ-पुष्पाणि पुरा चिकाय ।।
तान्येव संगृह्य तनोमि वृत्ति मालामिवैतां प्रतिभागुणेन ॥ ९ ॥” आ वृत्तिनी लीबडीना जैनज्ञानभंडारनी नं. १२९१ पोथी सं. १४९५ मा लखायेली छे, तेमा नं. ६६५० जणावेल ले।
बृहट्टिपनिका नामनी प्राचीन जैनग्रन्थसूची नं. १७९ मां आवो उल्लेख प्रकट थयो छे- "धर्मापदेशमाला-वृत्तिः ११९० वर्षे मुनिदेवीया ६८००।" अने आना आधारे प्रो. वेलणकरे संकलित करेला 'जिनरत्नकोश' (पूना, भाण्डारकर ओरिएण्टल रिसर्च
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org