Dharmopadeshmala Vivaran

SR No.: 002785
Original Sutra Author: N/A
Author: Jinvijay
Publisher: Singhi Jain Shastra Shiksha Pith Mumbai
Publication Year: 1949
Total Pages: 296
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari & Religion
File Size: 18 MB

Page 45

१४
धर्मोपदेशमाला
ततः कृष्णर्षिणा • देवीचक्रेश्वरीगिरा । चित्रकूटपुरे गत्वा, विनेयः कोऽपि पाठितः ॥ २१३ ॥ स सर्वविद्यः श्रीदेव गुप्ताख्यः स्थापितो गुरुः । स्वयं गच्छवाहकत्वं, पालयामास सादरः ॥ २१४ ॥ श्रीदेवगुप्ते गच्छस्य, भारं निर्वाहयत्यथ । कृष्णर्षिः श्रीनागपुरे, विहरन्नन्यदा ययौ ॥ २१५ ॥ तत्र नारायणः श्रेष्ठी, श्रुत्वा तद्धर्मदेशनाम् । प्रतिबुद्धः कु ....... ......... शतैः ॥ २१६ ॥ व्यजिज्ञपदसौ जातु, कृष्णर्षि भगवन्नहम् । कारयामि त्वदादेशात्, पुरेऽस्मिन् जैनमन्दिरम् ॥ २१७ ॥ 'जिनोदिता । विद्यते तत्र मुख्यत्वं, जैनमन्दिरनिर्मितेः ॥ २३८ ॥
1
ततः श्रेष्ठी कन्य 'हा (दा)य सः ॥ २१९ ॥ "यथारुचि गृहाण त्वं, भूमिं यत्र पुरे तव । सुखायते तत्र कुर्याः प्रसादे ते कृता मया" ॥ २२० ॥ सोsयाचत नागपुरे, दुर्गमध्ये क्षितिं ततः । लब्ध्वाऽऽगत्य द्रुतं तत्र, प्रारेभे देवमन्दिरम् ॥ २२१ ॥ स्वल्पैरहोभिरतुले निष्पन्ने जैनमन्दिरे । कारयित्वा मूलबिम्वं, स कृष्णपिं व्यजिज्ञपत् ॥ २२२ ॥ "प्रभो ! प्रतिष्ठा क्रियतां यथेदं पूज्यते जनैः । त्वन्मन्त्राहितसंस्काराः, पूज्यन्ते दृषदोऽपि हि” ॥ २२३ ॥ कृष्णर्षिः प्राह मे पूज्याः, श्रीदेवगुप्तसूरयः । सन्ति गूर्जर मेदिन्यां तानाकारय सत्वरम् ॥ २२४ ॥ ततः सुतं सविज्ञप्ति, प्रेषयित्वा स भक्तिमान् । गुरूनाकार्य सल्लग्ने, प्रतिष्ठां निरमापयत् ॥ २२५ ॥ तत्र द्वासप्ततिं गोष्ठी गोष्ठिकानप्यचीकरत्। जैनधर्मस्य साम्राज्यं, ततो नागपुरेऽभवत् ॥ २२६ ॥ सपादलक्षे कृष्णर्षिरुत्कृष्टं विदधे तपः । यन्निरीक्ष्य जनः सर्वो विदधे मूर्धधूननम् ॥ २२७ ॥ श्रीमन्नागपुर।दुपोषिततनुर्गत्वा गिरौ रैवते, नत्वा नेमिजिनं प्रपूज्य नियमं क्षीरार्णमासाद्य च । दुग्धे चक्षु निवेशतां गुडरिहा गत्वैव यो भोजनम्, निर्वेदान्मथुरां पुरीमधिगतः चक्रे ततः पारणम् ॥२२८॥ श्रीदेव गुप्ता अन्येद्युर्विज्ञप्ताः कृष्णसाधुना । अनुयोगधरः कोऽपि, सूरिरेको विधीयताम् ॥ २२९ ॥ श्रीमतां सिद्धसूरीणां व्यतीतानामनन्तरम् । गुरुशून्यो यथा गच्छो, बहुवर्षाण्यजायत ॥ २३० ॥ ततोऽन्यगच्छसूरीणां, बहुधाऽभ्यर्थनं मया । विधाय कारयामासे, पूज्यानां पद-सङ्गमः ॥ २३१॥ ततो मन्त्रधरः कोऽपि, सूरिरन्यो विधीयते । यथा गच्छात् सूरिमत्रो, गच्छत्याम्न्नाथिको नहि ॥ २३२ ॥ तद्विज्ञप्तेर्देव गुप्तैर्निजा देशकरस्ततः । मन्त्राधारगुरुश्चक्रे, जयसिंहाह्वयः सुधीः ॥ २३३ ॥ तत्पद्वेऽभूद् वीरदेवो, वासुदेवोऽथ तत्पदे । मन्त्राधाराभिधा एवं तिस्रोऽभूवन् कियत्समाः ॥ २३४ ॥”
'भगवान् पार्श्वनाथकी परम्पराका इतिहास' जेवा विशाल ग्रन्थोना लेखक, उपकेशगच्छना वर्तमान आचार्य श्रीदेव गुप्त सूरिजी (पूर्वनाम ज्ञानसुन्दरजी )नो अहिं आभार मानवो उचित छे, के जेमणे म्हारी प्रार्थनाथी तत्काल आ लोक सामग्री सं. १९८७ मां म्हारा करेला हिन्दी अनुवाद साथे म्हने मोकलावी हती ।
कृष्णर्षि - गच्छ
आ महामुनि कृष्णना नामथी 'कृष्णर्षि गच्छ' प्रसिद्धिमां आवेल ले, जेमांना विद्वान् मुनिओए अनेक स्थळे जिनमन्दिर - मूर्तियोनी प्रतिष्ठा करी-करावेली जाणवामां रचनादि अनेक शुभ प्रवृत्ति करेली जणाय छे ।
वाद-विद्यामां सारंग नामना वादीने विरंग बनावनार न्यायसारनी टीका वगेरे रचनार अन्य जयसिंहसूरिए वि. सं. १४२२मां रचेला कुमारपालचरित महाकाव्यमां पोताना पूर्वज तरीके उपर्युक्त कृष्णमुनि सम्बन्धमा उल्लेख कर्यो छे के "आर्य सुहस्तीना मुख्य शिष्य श्रीगुप्तसूरिथी चारणलब्धिना कारणथी चारणगण प्रख्यात थयो, तेनी चोथी शाखा वज्रनागरीमां, विटप नामना बीजा कुलमां कृष्ण मुनि थया । जेओ अनहद लब्धियोना वासस्थानरूप हता, भक्तो देवोथी वन्दन कराता प्रख्यात तपखी हवा, कृपा-सागर हृता । जेमणे मित्र - मरणना दुःखथी व्रत स्वीकार्य हतुं, जेमणे दुःखे ग्रहण करी शकाय एवा अभिग्रहो ग्रहण कर्या हता, जेमणे सपना झरथी आकुल प्राणीओने पगना पाणीथी उज्जीवित कर्या हता, जेमणे प्रतिवर्ष ३४ पारणां कय हतां, अनेक राजाओने प्रतिबोध आप्यो हतो; शमरूपी धनवाळा ते कृष्ण ऋषि हर्ष माटे थाओ । ते मुनिराजे पहेलां नागपुरमा पोताना वचनथी नारायण शेठ द्वारा उत्तम चैत्य ( जिन-मन्दिर ) करावीने, तेमां वीरथी ( ? विक्रमथी ) ९१७ वर्षमां आषाढ मासनी शुक्ल पंचमी तिथिए अन्तिम जिन ( महावीर तीर्थंकर ) नी प्रतिष्ठा करी हती; अने बंभ वगेरें ७२ गोष्टिको ( वहीवटदार ट्रस्टीओ )नी स्थापना करी हती । ते संस्कृत उल्लेख आ प्रमाणे छे
अनेक आचार्योंए, अने आवी छे, तथा ग्रन्थ