________________
प्रस्तावना
विवरणकारनुं वक्तव्य १. "वीर जिनथी प्रारम्भ करेली ए ( उपर्युक्त ) स्थविरावलीने पूर्व थयेला मुनिओए कहेली छे [ देव वाचके नन्दीसूत्रमा जणावी छे ]; शेष (बाकीना-पछीना वीजा स्थविरोनी ) आवलीने हवे हुँ कहुं छं, ते तमे सांभळो
देव वाचक तथा वटेश्वर
२. देव वाचक [सं. ५१० ] पछी अनेक सूरिओ थई गया पछी मिथ्यात्वरूपी अन्धकारने दूर करवामां सूर्य जेवा वडसर( वटेश्वर) नामना क्षमाश्रमण थई गया ।
तत्त्वाचार्य अने यक्ष महत्तर ।
३. तेगना शिष्य तत्त्वाचार्य एवा नामी सुप्रसिद्ध थया, जेमनो जश जगत्मां प्रकट थयो हतो, जे, पांच प्रकारना आचारो (१ ज्ञानाचार, २ दर्शनाचार, ३ चारित्राचार, ४ तप आचार अने ५ वीर्याचार )मां सारी रीते स्थित हता, जिन-प्रवचनरूप गगनमां चन्द्र जेवा हता।
४. तेमना प्रधान शिष्य पण तेवा, यक्ष महत्तर नामना थया, जेणे खट्टउय(खट्ट. कूप-खाटू )मां सुप्रसिद्ध जिन-भवन स्थापित कराव्युं हतुं ।
कृष्ण मुनि
५. तेमना शिष्य कृष्णमुनि' थया, जेओ तप-तेजना राशि होई दुःषमा कालना नरनाथो( दुष्ट राजाओ, मनुष्यो )ना मस्तकोने शूल उत्पन्न करनार अने भव्योरूपी अरविन्दोने विकस्वर करवामां सूर्य जेवा हता।
१. शकाब्द ७०० = विक्रमसंवत् ८३५मा दाक्षिण्यचिह्न उद्योतनाचार्य रचेली प्राकृत कुवलयमालाकथामां पोताना पूर्वजो तरीके जे वटेश्वर, तत्त्वाचार्य अने यक्ष वगेरेनो उल्लेख को छे, तेओ अने आमां जणावेल एवी समान नामवाळी व्यक्तियो एक जछे के केम? ए विचारणीय छ ।
नाभिनन्दनजिनोद्धार( शत्रुजयतीर्थोद्धार )प्रबन्ध रचनार उपकेशगच्छना ककसूरिए वि. सं. १३९३ मां रचेला उपकेशगच्छ-प्रबन्धमा जणावेल यक्ष महत्तर, कृष्णर्षि, तथा जयसिंहसूरि; अने अहिं जणावेल ते ते नामना आचार्यो एक होवानो संभव लागे छे । त्यो जणाच्या प्रमाणे तेमनो समय अधिक प्राचीन लागे छे, अने तेमनी मान्यता प्रमाणे तेओ उपकेशगच्छमां थएला पूर्वजो हता। अहिं तत्त्वाचार्य तरीके निर्देश छे, तेने त्यां नन्नसूरि तरीके जणाव्या लागे छ । प्राकृत तत्तायरिय, नन्नायरिय तरीके पण वंचाय, अने लेखको द्वारा समान अक्षरे लखाय - ए प्राचीन हस्तलिखित प्रतियो वांचनार विद्वानो समजी शके तेम छ । खट्टकूप नगरनो, नागपुरनो, तथा त्यांना जिनमन्दिरनो उल्लेख उपर्युक्त उपकेशगच्छ-प्रबन्धमा पण आवे छे । श्रीज्ञानसुन्दरजी( हाल नाम देवगुप्तसूरि )नी प्रेरणाथी सं. १९८७ मां ते संस्कृत ग्रन्थनो हिन्दी अनुवाद में करी आप्यो हतो, ते साथे ते प्रकट थयो नथी, छतां तेमांनुं कथन जाणवा माटे अहिं आगळ दर्शाववामां आवे छे ।
विक्रमसंवत् ९१५ मां रचेला आ ग्रन्थना अन्तमा कृष्णमुनिना शिष्य जयसिहाचार्य पोतानी गुरु-परम्परानो सम्बन्ध, भगवान् महावीरना गणधरो, श्रुत-स्थविरोना क्रममां थएला देव वाचक (नन्दीसूत्रकार ) साथे जोज्यो छे । देव वाचकनी परम्परामां थएला उपर्युक्त यक्ष महत्तर अने कृष्ण मुनि वगेरेने ते पछी लगभग पांचसो वर्ष पछी थएला ऊके श( उपके श)गच्छना आचार्ये पोतानी रत्नप्रभगुरुवाळी पूर्वज-परम्परामां ऊकेशगच्छनी अग्र शाखामां थएला सूचवी केटलोक वृत्तान्त जणाव्यो छे, ते विचारणीय छ । वि. सं. १३९३ मां ककरिए संस्कृतमां ऊकेशगच्छ सम्बन्धी प्रबन्ध-चरित्र ग्रन्थ रचेलो छ, तेनी रचना
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org