________________
10
15
५४
[ १३. भावानुरूप-फले सम्ब-पालक - कथा ]
परितुलिय- सग्ग-नगरीए चारवईए अणेग-नरनाह-पणय-पय-पंकओ जायव' -सहस्सागम्ममाणो सिंहासणत्थो वद्धाविओ वासुदेवो निउत्त- पुरिसेहिं - 'देव ! पमोएण वद्धसि, समोसरिओ विमुक-भूसणो वि तइलोक-भूसणो, पणट्ठ-संसारधम्मो वि संसाराणुगओ अहारस-महरिसि-सहस्स-परिवारो भगवं अरिट्ठनेमी रेवय- उज्जाणे' । तओ तकाल - पयट्ट -पहरिस-विसेसेण दाऊण तेसिं जह-चेंतिय- भहियं दाणं 'पभाए सबरिद्धीए वंदिस्सामो' आणवेऊण लोगं पुणो वि भणियं कण्हेण - 'जो पढमं सुए तित्थयरं वंदइ, तस्स जहिच्छियं वरं देमि' । निद्दा खयं [ मि] विबुद्धेण य नियय-धवलहरे चिय गंतूण कय (इ) वय - पयाणि धरणियल-ण मिय- जाणु - करय लेण पवट्ट ( ड्ड ) माण-संवेगाइसएण पणमिओ संवेण तित्थयरो | संकिलिट्ठ - परिणामेण य पालएण गंतूण राईए वंदिओ रज-लोभेण । वासुदेवो वि महाविच्छड्डेण पयट्टो भगवओ वंदणवडियाए । पत्तो " समोसरणं । भावसारं पणमिओ तित्थयरो सह गणहराईहि त्ति । अवि य
तं किंपि अन्न- समं सोक्खं तस्सासि णेमि - णममि । जं कहिऊण न तीरइ संकासं निरुवम- सुहेण ॥
निसामिऊण य धम्मं जहा अवसरं भणियं कण्हेण - 'केण अज तुम्हे पढमं दिया ?' | भगवया भणियं - 'दवओ पालएण, भावओ संवेण । 'कहमे (हिं से ) यं ? ' 2. भगवया भणियं - 'एस अभविओ य पालओ, इयरो भवसिद्धिओ' । तओ दिण्णो बस्स वरो । ततः स्तुतिद्वारेणोक्तं कृष्णेन-
30
धर्मोपदेशमालायाम्
एकस्यामपि क्रियायां भावानुरूपं फलं प्राप्नुवन्ति प्राणिन इत्याहभाव- सरिच्छं खु फलं इक्काइ वि होइ जंतु - किरियाए । जह संब- पालयाणं बंदण - किरियाए नेमिस्स ॥ १४
[ भाव-सदृशं खु फलमेकस्यामपि भवति जन्तु - क्रियायाम् । यथा संब-पालकयोर्वन्दनक्रियायां नेमिनः ॥ १४ ] भावानुरूपं फलमेकस्यामपि भवति द्वयोर्बहूनां वा जन्तूनां क्रिया चेष्टा तस्यां जन्तु क्रियायामेकस्यापि यथा कृष्ण-सुतयोः संव- पालकयोरिति । भावार्थस्तु कथानकगम्यस्तच्चेदम् -
वाक्यतोऽपि केपांचिदवोध इति मेऽद्भुतम् । भानोर्मरीचयः कस्य नाम नालोकहेतवः ? ॥
न चा( वाड)द्भुतमूलं कस्य प्रकृत्याऽऽलि (क्लि)ट-चेतसः । स्वस्था (च्छा) अपि तमस्ते (त्वे) न भासन्ते भास्वतः कराः ॥" अतो भन्नइ - एकाए वि जंतु-किरियार भावाणुरूवं फलं ति । सुयदेवि पसाएणं० ।
॥ संब- पालय-कहाणयं समत्तं ॥
१ क. वयं । २ क. त° । ३ ह. सं ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org