________________
10
महोपाध्यायमेघविजयगणिकृतं
[प्रथमः सर्गः यद्भूषणानां मणिमौक्तिकानां रात्रौ वियदर्पणविम्बितानि ।। उत्पश्यतो नश्यति रूपगर्वः स्वर्गप्रदेशस्य तदैव सर्वः॥५१॥ कविqधो वा गुरुरेक एव खर्गे हरेर्मानसरञ्जनाय । समुद्भवन्त्यत्र सहस्रशस्ते कस्तेन नोकस्य तुलाविमर्शः॥५२॥ द्वीपेन सार्धं तुलने गुणौधैर्यदूर्व्वलोके लघुता बभूव । तेनायमुच्चैः स्थिरतामवाप निदर्शयन् स्खं व्रपया निशीव ॥ ५३ ।। अत्याकुलो भोगिकुलेन नांगलोको द्विजिह्वाऽऽश्रयदोषवुवा । अधाकृतोऽतः परितापयोगाद् विषोपशान्त्यै पवमानमत्ति ॥ ५४॥ नं-वस्तुतः कश्च नं-भोगभावादमुष्य लक्ष्म्यास्त्रिंदिवे'तिरेकः। नक्षत्रलोकस्पृशि सम्भृतस्य जनेन सत्सङ्गरसङ्गतेन ॥ ५ ॥ श्रीनन्दनोऽप्यंगविभासरङ्गः कृष्णो न यस्मिन् ननु जिष्णुलोकः । न रुद्रता कापि महेश्वरेषु द्वीपोऽतिशेते खगुणैः खरेवम् ॥ ५६ ।। वनेऽपि रम्भाः शतशोऽधिपात्रं नृणां सुखायोप्सरसां प्रसङ्गे ।
नासत्यरूपा जनता समाऽस्मिन् द्वीपः कथं स्वर्गजयाय नालम् ।। ५७ ॥ 15
द्विजाधिराजेऽपि कलङ्कपङ्कः सूरेऽपि यत्र Jहणप्रसङ्गः। भोक्ता पुराणः पुरुषो रमायाः स्वाससौख्यं त्वियतैव गम्यम् ॥ ५८॥ कलाविलासः सततं द्विजेशे सूरेऽत्र निर्दोषसुवृत्तभावः । लक्ष्म्या नु रागः पुरुषोत्तमानां द्वीपस्य न खर्विषयः प्रतीपः॥ ५९॥
रोजाऽपि कन्यां परिभोक्तुमीष्टे गुरोः कवेः काऽत्र नये जुगुप्सा। 20
प्रभाकरो मीनमजं च भुङ्क्ते स्वर्वासिनां धर्मकथाव्यथाऽसौ ॥ ६०॥ [५५] १'न वस्तुतः' नव । स्तुतः इति पदविभागे नवीन- लोकस्पृशि' दिवि । ७'सरसङ्गरसङ्गतेन' सतां सङ्गस्य यो रसस्तं स्तुतः वर्णितः । २'कश्चन भोगभावात्' कश्च । नभोगभावात् । प्राप्तेन; अथवा सन् यः सङ्गरो न्यायरणस्तव सङ्गतो मिलितस्तेन ॥ इति पदविभागे देवसद्भावात् । ३'अमुष्य' जम्बूद्वीपस्य ।
[५६] ८ 'श्रीनन्दनः' व्यवहारी पक्षे स्मरः । ['कश्च । न । भोगभावात्' इति पदविभागे कश्च न अस्ति । पक्षे अमुष्य द्वीपस्य भोगभावात् अतिशयः कश्चन वस्तुतः स्वर्गेऽपि | [५७] ९ 'अप्सरसाम्' अबूयुक्तानि सरांसि तेषाम् । नास्ति] ४ 'त्रिदिवे' स्वर्गे। ५ 'अतिरेकः' अतिशयः। 'नक्षत्र-१०'नासत्यरूपा' नासत्यावश्विनीकुमारौ तद्वद् रूपं यस्याः सा ।
[52] 1 'कविः' शुक्रः। 2 'बुधः' सौम्यः। 3 'गुहः' । 13 'नासत्यरूपा' खवैद्यरूपा; असत्यरूपान। बृहस्पतिः। 4 'हरेः' इन्द्रस्य । 5 'नाकस्य' वर्गस्य । [58] 14 'द्विज' द्विजः चन्द्रमाः। 15 'सूरे' सूर्ये । 6 'तुलाविमर्शः' तुलनाविचारः।
| 16 'ग्रहणप्रसङ्गः' राहोः ग्रसनप्रसङ्गः। 17 'पुराणः पुरुषः' ब्रह्मा । 15417 'भोगिकुलेन' सर्पकुलेन । 8 'नागलोकः' नागकुमार- | 18 'रमायाः' लक्ष्म्याः स्वपुत्र्या भोक्तेति प्रसिद्धिः । देवतागणः।
[59] 19 'कलाविलासः' चतुःषष्टिकलानां विलासः वैभवः । [56] [खर्गे स्मरस्यानङ्गलम् कृष्णस्य कृष्णवम् ; रुद्रस्य महा- 20 'द्विजेशे' ब्राह्मणश्रेष्ठे। 21 'सूरे' सूर्ये, 'शुरे' वीरे। देवस्य रुद्रता अस्ति] परमत्र द्वीपे [परिहारखरूपे] 9 'अङ्गविभा- 22 'निर्दोषसुवृत्तभावः' निर्गतः दोषः यस्मात् स निर्दोषः । सरजः' व्यवहारी लोकः 10 'जिष्णुलोकः' विजयिलोकः कृष्णो न । सुवृत्तः सुष्ठ वृत्तं चरित्रं यस्य सः सुवृत्तः । निर्दोषश्च सुवृत्तश्च निर्दो11 महेश्वरेषु महाऽऽन्धेषु रुद्रता न । तस्मात् द्वीपः खगुणैः खरं षसुवृत्तयोः भावः। 23 'प्रतीपः' प्रतिकूलम् । वर्गमतिशेते।
[60] 24 'राजा' चन्द्रस्तस्य कन्याराशेर्परिभोगलात् । [57] 12 'रम्भाः ' कदल्यः अप्सरसश्च ।
125 'गुरोः' बृहस्पतेः। 26 'प्रभाकरः' सूर्यः ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org