Kuvalayamala Part 2

SR No.: 002778
Original Sutra Author: Udyotansuri
Author: A N Upadhye
Publisher: Bharatiya Vidya Bhavan
Publication Year: 1970
Total Pages: 368
Language: Sanskrit, English
Classification: Book_Devnagari & Literature
File Size: 12 MB

Page 211

* 36
रत्नप्रभसूरिविरचिता
[III. $ 10 : Verse 1681 ६१०) तथा च । जीवाजीवपुण्यपापाश्रवसंवरनिर्जराबन्धमोक्षानि नव तत्त्वानि । दानशीलतपो-1
भावनामयश्चतुर्विधो धर्मः । आश्रवपञ्चकाद्विरतिः पञ्चेन्द्रियाणां निग्रहः क्रोधमानमायालोभलक्षणदुर्जेय3 कषायजयः मनोदण्डवचनदण्डकायदण्डत्रयविरमणं चेति सप्तदशधा संयमः । नरकगति-तिर्यग्गति-3 मनुष्य गति-देवगतिलक्षणाश्चतस्रो गतयः। मतिज्ञानं श्रुतज्ञानमवधिज्ञानं मनःपर्यवज्ञानं केवलज्ञानमिति पञ्च [ज्ञानानि] । अनित्यता १ अशरण २ भव ३ एकत्व ४ अन्यता ५ अशौच ६ आस्रव ७ संवर ८ 6 निर्जरा ९ धर्मस्वाख्यातता १० लोक ११ बोधि १२ प्रमुखा भावना द्वादश । नमस्कारसहित १ पौरुषी 6 २ पुरिमार्ध ३ एकासनक ४ एकस्थानक ५ आचामाम्ल ६ उपवास ७ चरिम ८ अभिग्रह ९ विकृति १० प्रभृतिदशविधं प्रत्याख्यानम् । अथवा-'अनागतमतिकान्तं, कोटीसहितं नियन्त्रितं चैव । साकारमनाकारं 9 परिमाणकृतं निरवशेषम् ॥ संकेतमद्धा' चैतदपि दशविधम् । क्षुधा १ पिपासा २ शीत ३ उष्ण ४ 9 दंश ५ अचेल ६ अरति ७ स्त्री ८ चर्या ९ निषीधिका १० शय्या ११ आक्रोश १२ वध १३ याचना १४ अलाभ १५ रोग १६ तनुस्पर्श १७ मल १८ सत्कारपुरस्कार १९ प्रज्ञा २० अज्ञान २१ सम्यक्त्व 12 २२ [ लक्षणाः] द्वाविंशति परीषहाः । स्पर्शन-रसन-घ्राण-चक्षुः-श्रोत्राणीन्द्रियपञ्चकम् । औत्पत्तिकी 12
१ वैनयिकी २ कार्मजा ३ पारिणामिकी ४ चेति चतस्रो बुद्धयः । आर्तध्यानं रौद्रध्यानं धर्मध्यानं शुक्लध्यानं चेति चतुर्विधं ध्यानम् । पदस्थं पिण्डस्थं रूपस्थं रूपातीतमेतदपि चतुर्धा । ज्ञानं दर्शनं चारित्रं 15 चेति रत्नत्रयम् । कृष्णलेश्या १ नीललेश्या २ कापोतलेश्या ३ तेजोलेश्या ४ पालेश्या ५ शुक्ललेश्या ६ 15
चेति [ लेश्या ] षट्कम् । सामायिकं १ चतुर्विंशतिस्तवो २ वन्दनकं ३ प्रतिक्रमणं ४ कायोत्सर्गः ५ प्रत्याख्यानं ६ [चेति षड्विधमावश्यकम् । पृथ्वीकायो ऽप्कायस्तेजस्कायो वायुकायो वनस्पतिकायस्त्रसकाय18 श्चेति षड् जीवनिकायाः । मनोयोगो वचनयोगः काययोगश्चेति योगत्रयी। ईर्यासमिति-भाषासमिति- 18 __ एषणासमिति-आदाननिक्षेपसमिति-उत्सर्गसमिति [ लक्षणाः ] पञ्च समितयः। इन्द्रियपञ्चकं मनो
बलं वचनबलं कायबलं चेति बलत्रयम् उच्छासो निःश्वास आयुश्चेति दशविधाः प्राणाः । मद्यं विषयाः 21 कषाया निद्रा विकथाश्चेति प्रमादपञ्चकम् । अनशनमूनोदरता वृत्तिसंक्षेपो रसत्यागस्तनुक्लेशः संलीनता 21
चेति षड्विधं बाह्य तपः । प्रायश्चित्तं वैयावृत्य स्वाध्यायो विनयो व्युत्सर्गः शुभध्यानं चेत्याभ्यन्तरं षड्विधं तपः। आहारसंज्ञा १ भयसंज्ञा २ मैथुनसंज्ञा ३ परिग्रहसंज्ञा ४ [ रूपाः] चतस्रः संज्ञाः । ज्ञानावरणीयं १ 24 दर्शनावरणीय २ वेदनीयं ३ मोहनीयम् ४ आयुष्कं ५ नाम गोत्रम् ७ अन्तरायं ८ चेत्यष्टधा कर्म। मनो- 24 गुप्तिर्वचनगुप्तिः कायगुप्तिरिति गुप्तित्रयम् । अपायापगमातिशयः ज्ञानातिशयः पूजातिशयो वचनाति
शयश्चेति चत्वारो ऽतिशयाः। 27६११) तथा च श्रीजिनेश्वराणां चतुत्रिंशदतिशया यथा । देहोऽद्भुतरूपगन्धो निरामयः खेदमल- 27 विवर्जित इति प्रथमः । उच्छासनिःश्वासौ कमलपरिमलोपमाविति द्वितीयः । रुधिरामिषे तु गोक्षीर
धाराधवले अनामगन्धिके चेति तृतीयः। आहारनीहारविधी अदृश्यौ चेति चतुर्थः। अदृश्ये इति 30 मांसचक्षुषां न पुनरवध्यादिलोचनेन पुंसा । यदाहुः,
____ 'पच्छन्ने आहारे अदिस्से मसचक्खुणो।' एष चतुर्थः। एते चत्वारोऽपि जगतोऽप्यतिशेरते तीर्थकरा एभिरित्यतिशयाः, सहोत्थाः सहजन्मानः।अथ कर्मक्षयजा 33 अतिशयाः।योजनप्रमाणेऽपि क्षेत्रे समवसरणभुवि नृणां देवानां तिरश्चांच कोटिकोटिसंख्यमवस्थानमिति 33 प्रथमः कर्मक्षयजोऽतिशयः। वाणी अर्धमागधी नरतिर्यक्सुरलोकभाषया संवदति तद्भावाभावेन परि
णमतीत्येवंशीला, योजनमेकं गच्छतिव्याप्नोत्येवंशीला योजनगामी चेति द्वितीयः।भानां प्रभाणां मण्डलं 36 भामण्डलं मौलिपृष्ठे शिरःपश्चिमभागे तच विडम्बितदिनकरबिम्बलक्ष्मीमनोहरमिति तृतीयः। साने 38 पञ्चविंशतियोजनाधिके गव्यूतिःक्रोशद्वये गव्यूतीनां शतद्वये योजनशत इत्यर्थः, रोगो ज्वरादिन स्यादिति
चतुर्थः । तथा वैरं परस्परविरोधो न स्यादिति पञ्चमः । तथा ईतिर्धान्योपद्रवकारी प्रचुरो मुषिकादि39 प्राणिगणो न स्यादिति षष्ठः।तथा मारिरौत्पातिकं सर्वगतं मरणं न स्यादिति सप्तमः । तथा अतिवृष्टिर्निर- 39 न्तरं वर्षणं न स्यादित्यष्टमः। तथा अवृष्टिः सर्वथा वृष्ट्यभावो न स्यादिति नवमः । दुर्भिक्षं भिक्षायाम
30
4) Pमनःपर्याय B मनःपर्यय. 5) PB put serial nos. for अनित्यता etc. 6) PB put serial nos. in. some of these lists, and here and there they are separately written with terminations, cis not quite particular in putting these nos. 7) वरिस for चरिम. 11) com. अज्ञान. 17) P२ तेउकाय ३ वाउकाय ४ वनस्पति. 24) Pमोहनीयं च ३ आयुचतुष्कं. 25) Pगुप्तिरिति त्रयम्. 27) o adds च after श्री जिनेश्वराणां. 33) B कोटिकोटिसंख्यानामवस्थानमिति. 35) P योजनगामिनो B योजनगामिनां. 37) PB कोशद्वयं.