________________
नेत्रण न तु चर्मनेत्रेण । रूपिद्रव्यस्वरूपं रूपि-मूतं यद् द्रव्यं तस्य यत् स्वरूपमुत्पादव्ययध्रौव्यात्मकमनन्तधर्मात्मकत्वादनेकान्तात्मकं च तत्त्वम् । दृष्ट्वा =ज्ञात्वा, ज्ञाननेत्रण हि दर्शनं ज्ञानमेवेति ज्ञेयम् । वा तथा । लोकं चतुर्दशरज्जुप्रमाणमवगाढधर्मास्तिकायादिद्रव्योपाधिकाऽऽकाशप्रदेशात्मकमितिलक्षणया तत्स्थं कालिकसमस्तद्रव्यपर्यायम् । प्रलोकं लोकाद् बहिर्भूतमाकाशम् । वा=इति समुच्चये । दृष्टं ज्ञातम् । अत्र च केवलज्ञानस्यैव सर्वद्रव्यपर्यायपरिच्छेदकत्वादिति ध्येयम् । तेन रूपिद्रव्यरूपदर्शनक्रमेण लोकाऽलोकदर्शनेन हेतुना। रकारः अर्हत्पदघटको रेफः । प्रोच्यते = कथ्यते । यो हिर्हत् पदे द्वितीयः ज्ञानस्वरूपः तेन रेफाक्षरेण लोकं अलोक दृष्टम् । तेन हेतुना रेफः सर्वज्ञतां लक्षयति । नाऽन्यो देव एवं गुण विशिष्ट इति यावत् ॥ ४१ ।।
पद्यानुवाद
ज्ञानरूप नेत्र द्वारा द्रव्यस्वरूप देखा है , लोक और अलोक को भी ज्ञान चक्ष से देखे हैं। इसलिये अहं पद महीं ज्ञानसूचक ये रेफ है ,
रूपि प्रर्हन् दोनों के जो करता क्रम सूचन है ॥ ४१ ॥ शब्दार्थ
ज्ञानेन =ज्ञानरूप । चक्षुषा= चक्षु-नेत्र से। रूपिद्रव्य
म-६
श्रीमहादेवस्तोत्रम्-१२१
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
