________________
अन्वयः
,
'ज्ञानं सदा विष्ण ुः प्रोक्तं चारित्र ब्रह्मा उच्यते, तु सम्यक्त्वं शिवः प्रोक्तं, प्रर्हन्मूत्तिः त्रयात्मिका' इत्यन्वयः ।
मनोहरा टीका -
ज्ञानं = ज्ञप्तिर्ज्ञानं सम्यग्ज्ञानं केवलज्ञानञ्च । सदा सर्वदा । विष्ण ु: विष्णुरित्येवं । प्रोक्तं = प्रकर्षेण उक्त प्रोक्त प्रतिपादितमित्यर्थः, तज्ज्ञैरिति शेषः । विश्वे व्यापकत्वात् पालकत्वाच्च विष्णुरिति कथ्यते । एतद्गुणद्वयं च ज्ञाने वर्त्तते । पञ्चमकेवलज्ञानस्य निखिलद्रव्य पर्यायविषयत्वेन व्यापकत्वात् तथा सर्वथा समस्तकर्म क्षयहेतुतया भवस्य भयात् पालकत्वादिति ज्ञानं विष्णुरिति प्रोक्त वास्तविकमिति । तथा चारित्र - चय- रिक्त चारित्र
सर्वसावद्यविरतिः । ब्रह्मा=ब्रह्मपदवाच्यम् । उच्यते कथ्यते । ब्रह्मा हि ब्रह्मचर्यम् । तदेव अहिंसासत्य-अस्तेय श्रपरिग्रहरूपमहाव्रत सर्गमूलमिति । ब्रह्मचर्यं विना महाव्रतादियथावत्पालनाऽसम्भवात् । आत्मनो परब्रह्मरूपा मुक्तिरपि नास्ति । ब्रह्मा च विश्वस्रष्टेति समस्तविश्वमूलमिति द्वयोर्ब्रह्मणोरैक्यं वर्त्तते । तथा चारित्रमेव पारमार्थिको ब्रह्मा, अहिंसादिगुणाऽऽधानादिना कर्मक्षयपूर्वकमुक्तिसर्गमूलत्वात् । श्रन्यस्तु ब्रह्मा विश्वसर्जक इति भवपरम्परावर्धक इति सर्जनधर्मसाधर्म्यादेव तस्य ब्रह्मत्वं
Jain Education International
श्रीमहादेवस्तोत्रम् -१४
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
