Page Text
________________
५६० जयोदय-महाकाव्यम्
[३-५ ऋषयोऽस्मि शयोभयोपयोक्त्री शिवमुर्वी खलु वः पदोपभोक्त्री । वरदं वरदर्शनञ्च येषां चरदन्तश्चरदम्भदुष्टलेशान् ॥ ३ ॥
ऋषय इति । हे ऋषयः, अहंशययोरुभयस्य हस्तद्वयस्य, उपयोक्त्री भवामि । यतः कारणाद्वः पदोपभोक्त्री, उसे भवतां चरणमही खलु शिवं मङ्गलं, येषां वरं दर्शनमन्तश्चरस्य दम्भस्य पापाचारस्य दुष्टान् लेशान्, चरद् भक्षयद् विनाशयदित्यर्थः । वरदमभीष्टदायकं भवति, तस्मात्कारणात् ॥ ३॥ वृषचक्रमपक्रमप्रभाव-प्रेतियोगि प्रतियोगि च प्रभावत् । प्रवलेऽत्र कलेदले खलेनः शिवमेवासिवदस्तु मेत्तुमेनः ॥ ४ ॥
वषचक्रमिति । अत्र कलेः कलहस्य खले दुष्टरूपे दले प्रबले वलशालिन्यपि, यद्वा कलेरिति दुःषमकालस्य, नोऽस्माकमेनः पापं भेत्तुमसिवत् खङ्गतुल्यं यत्खलु वृषचक्र धर्मचक्राख्यं रत्नं यत् किलापक्रमप्रभावस्य दुर्मतप्रसारस्य प्रतियोगि प्रतिपक्षस्वरूपं यच्च योगिनं योगिनं प्रति प्रभावद् भवति, तच्छिवं मङ्गलमस्तु ॥ ४॥
कलशः कलशमेवागनन दलसङ्कल्पलसत्फलप्रसूनः । वसुधामसुधावशात्समुद्रः शिवतातिं कुरुतात्तरामरुद्रः ।। ५॥ कलश इति । अनूनेनानल्पेन दलसङ्कल्पेन पल्लवप्रपञ्चेन लसन्ति शोभनानि फल
अन्वय : हे ऋषयः ! अहं शयोभयोपयोक्त्री अस्मि खलु वः पदोपभोक्त्री उर्वी शिवं अस्तु, अन्तश्चरदम्भदुष्टलेशाम् चरत् एषां वरदर्शनं च वरदं अस्ति । ____ अर्थ : हे ऋषि लोगो ! मैं आप लोगोंके सन्मुख दोनों हाथ जोड़े खड़ी हैं, अतः आपके चरणोंसे छूई हुई जो यह पृथ्वी है वह कल्याणकारी हो, जिसका सुन्दर दर्शन मनके भीतर होनेवाले दंभ व मायाचारके दुष्ट अंशोंको नष्ट करनेवाला होते हुए भी वरदायक होता है ॥ ३ ॥
अन्वय : वृषचक्रं अपक्रमप्रभावप्रतियोगि प्रतियोगि च प्रभावत् तत् न एनः भेत्तु असिवत् अत्र कलेः प्रवले दले शिवं अस्तु । ___ अर्थ : जो वृषचक्र (धर्मचक्र) दुष्क्रमके (दुर्मतोंके) प्रभावको नष्ट करनेवाला है, योगियोंके प्रति प्रभाव दिखानेवाला है वह धर्मचक्र प्रबल एवं दुष्ट इस कलिकालके दलमें हमारे पापोंको नष्ट करनेके लिए तलवारके समान होकर कल्याणकारी हो ॥ ४ ॥
अन्वय : अनूनदलसङ्कल्पलसत्फलप्रसूनः कलशर्मवाक् अरुद्र: वसुधाम सुधावशात् समुद्रः स कलशः शिवतातिं कुरुतात्त राम् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002756 |
| Book Title | Jayodaya Mahakavya Purvardha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhuramal Shastri |
| Publisher | Digambar Jain Samiti evam Sakal Digambar Jain Samaj |
| Publication Year | 1994 |
| Total Pages | 690 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 14 MB |