Page Text
________________
९९-१००] एकादशः सर्गः
५५७ महाबाहुवल्लीमतल्लीतले श्रीफलाभ्यां स्तनाभिधानाभ्यामुद्भूयते, यद्विलोक्यैव लोकेन जनसमूहेन मोमुह्यतेऽतिशयेन भूयो भूयो मुग्धीभूयते ॥ ९८ ॥
कर्मकरीति नाम्नास्यास्तुण्डिकेरी महौजसः । समाख्याता फलं लब्धु बिम्बन्तु रदवाससः ॥ ९९ ॥ कर्मकरीत्यादि । तुण्डिकेरी नाम बिम्बिका साऽस्याः शोभनाया महौजसो रदवासस ओष्ठस्य, ओष्ठाद्वा बिम्बं प्रतिच्छायरूपं फलं परिणामं प्रसवञ्च लब्धं कर्मकरी किंकरिणीत्येवं नाम्ना समाख्याताऽभूत् । कर्मकरीत्येतन्नाम तुण्डिकेर्या लोकप्रसिद्धिमाश्रित्योक्तिः । बिम्बं तु तस्याः फलस्य नामास्ति ॥ ९९ ॥
सुष्ठु श्रीसुदृशः स्वरूपकथनं कतु समुन्नायकदृप्तोऽनङ्गगुणोचितं सक इतोऽस्त्यङ्गस्फुरत्संकथः । शस्तेनापि किमायुधेन कलितं व्योम्नः पुनः खण्डनं नर्मेष्टि सुमुखेदृगेतु शशभृत्कल्पे कथं नाथ नः ।। १०० ॥ सूष्टिवत्यादि । इतोऽस्मिन् भूतले, अङ्गन शरीरेण स्फुरति सम्यक् कथाकथनशक्तिर्यस्य सप्रशस्तशरीरोऽपि जनो विद्वान् सकोऽस्ति, योऽनङ्गगुणेन मदनजनितेङ्गितेन, उचितं युक्तं, यद्वा, अङ्गातीतगुणैरचितं मुदा सहितं समुच्च तन्नाम च तत्समुन्नामकं यस्य नामापि प्रसत्तिकरं तदित्यर्थः । यद्वा, उन्नतत्त्वसम्पादकं यस्या वर्णनेन पुण्यपात्रं
अर्थ : यह, यौवनरूपी उद्यानकी सिद्धि है, इसीलिए इस उद्यानमें इस समय लम्बी-लम्बी श्रेष्ठ बाहुलताओंके नीचे (स्तन नामक) सुन्दर फल लग गये है, जिन्हें देखकर लोग भी अत्यन्त मोहित हो रहे हैं ।। ९८॥
अन्वय : तुण्डिकेरी अस्याः महौजसः रदवाससः बिम्बं फलं लन्धु कर्मकरी इति नाम्ना समाख्याता (अस्ति)।
अर्थ : तुण्डिकेरी लता, जिसमें बिम्ब (कुनरू) फर लगते हैं, इस सुलोचनाके अत्यधिक कान्ति सम्पन्न नीचेके ओष्ठ (होठ) सरीखे फलको प्राप्त करनेके लिए 'कर्मकरी' (कर्मचारिणी-नौकरानी) इस नामसे प्रसिद्ध है ।। ९९ ॥ ____ अन्वय : इतः अङ्गस्फुरत्संकथः सकः अस्ति यः श्री सुदृशः अनङ्गगुणोचितं समुन्नाशकं सुष्ठु स्वरूपकथनं कतु दृप्तः (भवेत्) किं शस्तेन अपि आयुधेन व्योम्नः, खण्डनं कलितम् अथ पुनः नः दृक् शशभृत्कल्पे मुखे नर्मेष्टि कथं न एतु ।
अर्थ : इस भूतलपर, जिसके केवल शरीरसे ही श्रेष्ठ कथा कहनेकी शक्ति प्रकट हो जाती है ऐसा प्रशस्त शरीर विद्वान् वह है, जो सुलोचनाके अङ्गातीत
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002756 |
| Book Title | Jayodaya Mahakavya Purvardha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhuramal Shastri |
| Publisher | Digambar Jain Samiti evam Sakal Digambar Jain Samaj |
| Publication Year | 1994 |
| Total Pages | 690 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 14 MB |