SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 211
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ १८८ जयोदय-महाकाव्यम् [११३-११४ सुमन्देति । सुमन्देन मरुता वायुनाऽऽवेल्लता सञ्चलता केतूनां ध्वजपल्लवानां समुज्ज्वला शुक्लवर्णा पङ्क्तिः श्रेणी, इला भुवं भालयितु पवित्रीकर्तुमवतरन्ती समागण्छन्ती स्वर्णदीव व्योमगङ्गेव बभौ ॥ ११२ ॥ सविभ्रमां च विटपैरुपश्लिष्टपयोधराम् । तत्याज तरसा भूपः स्निग्धच्छायां वनावनिम् ॥ ११३ ॥ __ सविभ्रमामिति । भूपो नृपः, वीनां पक्षिणां भ्रमोः पर्यटन विभ्रमस्तेन सहितां विटपेस्तरशाखाभिः उपश्लिष्टाः पयोधरा मेघा यया सा ताम् । स्निग्धा कोमला छाया शोभाऽनातपो वा यस्याः सा तां वनावनि काननभूमिम् । समासोक्तया पक्षान्तरे विभ्रमैविलासैः सहितां, विटपैः कामुकेरुपश्लिष्टौ पयोधरी यस्याः सा ताम्, स्निग्धा कोमला छाया कान्तियस्याः सा तां नायिकामिव तरसा तत्याज, वेगेन तादृशीमपि सहसा विजहो। यतः स सुलोचनानुरक्तः, अतोऽन्या तस्मै नारोचतेति भावः । अत्र समासोक्तघलङ्कारः ॥ ११३ ॥ चतुर्दशगुणस्थानमुखेन शिवपूर्गता । शुक्लेन वाजिना तेनारात्रिमार्गानुगामिना ।। ११४ ॥ ____ अर्थ : मन्द वायुके द्वारा हिलती निर्मल ध्वजपंक्ति उस समय ऐसी प्रतीत हो रही थी, मानो भूमिको प्रक्षालित करनेके लिए स्वर्गङ्गा हो जमीनपर उतर आयो हो ॥ ११२ ।।। अन्वय : भूपः सविभ्रमां च विटपैः उपश्लिष्टपयोधरां स्निग्धच्छायां वनावनि तरसा तत्याज। अर्थः राजा जयकुमारने वनभूमिको बड़े वेगसे पार कर त्याग दिया। वह वनभूमि पक्षियोंकी उड़ने-घूमनेसे विलासयुक्त थी। वहाँके वृक्ष मेघोंको छूते थे। वहां बड़ी धनी छाया थी। समासोक्ति अलंकारसे वनावनीको कोई सुन्दर नायिका मानें तो सुलोचनामें अत्यन्त अनुरक्त होनेसे राजाने उसे भी तेजीसे दुतकार दिया, त्याग दिया। यह वनावनीरूपा नायिका भी स्त्री विलासोंसे युक्त थी। उसके पयोधर कामुकों द्वारा आश्लिष्ट थे तथा उसकी कान्ति भी अत्यन्त स्निग्ध, कोमल-चिक्कण रही ॥ ११३ ॥ अन्वय : चतुर्दशगुणस्थानमुखेन त्रिमार्गानुगामिना शुक्लेन वाजिना आरात् शिवपूः गता। Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.002756
Book TitleJayodaya Mahakavya Purvardha
Original Sutra AuthorN/A
AuthorBhuramal Shastri
PublisherDigambar Jain Samiti evam Sakal Digambar Jain Samaj
Publication Year1994
Total Pages690
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari & Literature
File Size14 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy