________________
अनेकान्तजयपताका
ङ्गीकरणे च, अङ्गीकृत एव मदीयोऽभ्युपगमः, तुल्यसामर्थ्यस्यैव समानपरिणामत्वात् । एतदेव विपक्षबाधाभिधानेनाभिधातुमाहकथमङ्गीकृत एव मदीयोऽभ्युपगमः, अतुल्यसामर्थेभ्य इन्द्रियादिभ्यस्तुल्यसमानजातीयकार्यानुत्पत्तेः । न रूपादिज्ञानैककार्यकारिभ्योऽपीन्द्रियादिभ्यः स्वसंततौ तुल्यानि समानजातीयकार्याण्युपपद्यन्ते, यदुत सर्वाणीन्द्रियाण्येव मनस्कारा वेत्यादीति भावना । आह च- इन्द्रियादिषु अतुल्यसामर्थेषु, तददर्शनात् तुल्य. समानजातीयकार्यादर्शनादिति, भावितमेतत् । यदि नामैवं ततः किमित्याह- तदतुल्यसामर्थ्य निबन्धनं इन्द्रियादीनामतुल्यसामभर्यनिबन्धनम्, एतत् तुल्यसमानजातीयकार्यादर्शनम् । अतोऽन्यत् प्रक्रमात् तुल्यसमानजातीयकार्यदर्शनं गृह्यते, एतच्चेह मृदूपमात्रतयाधिकृतघट-शरावो-ष्ट्रिको-दञ्चनादिविषयमेवावगन्तव्यम् , तत्तुल्यसामर्थ्यकारणमिति घटादीनां तुल्यसामर्थ्यकारणम् , अतुल्यसामर्येभ्यो हिमादिभ्य एव मृद्रूपताऽयोगात्, इति सन्यायः, अन्वय-व्यतिरेकबलप्रतिष्ठितत्वात् तत्तुल्यसामर्थ्यस्य । एवमपि का. ऽवेष्टसिद्धिरित्याह- तुल्यसामथ्यमेव च नोऽस्माकम् , भावानां घटादीनाम्, समानपरिणामः, इति परिभाव्यतामेतत् । एतदुक्त भवति- येषामेव भावानां पिण्डादीनां तुल्यं सामर्थ्य त एव घटादीन मृद्रूपमात्रतया तुल्यान् समानजातीयान् कुर्वन्ति, नान्ये हिमादयः, घटादिष्वेव च 'मृद् मृद्' इति समानाकारा बुद्धिरुत्पद्यते, न * हिमादिषु; अतस्तात्त्विकसमानपरिणामनिबन्धनयामति सूक्ष्माधियाऽऽलोचनीयम् ॥ - अविषय एवायं बुद्ध्याकारोऽनादिवासनादोषादुपप्लव
इति चेत् । केयं वासना नाम ?-किं बोधमात्रम् , उतान्यदेव कि'श्चित् । यदि बोधमात्रम् , अनुत्तरज्ञानेऽपि तथाविधाकारापत्तिः, तस्यापि बोधमात्रभावात् , अनिष्टं चैतत् , तत्र तदनभ्युपगमात् । अथान्यदेव किश्चित् । तदेवास्य विषय इति कथमकिन
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org