________________
स्वोपज्ञटीकासहिता।
२६३ बुद्ध्याकार एवायमिति चेत् । कोऽस्य हेतुः ? इति वाच्यम्। तदेककार्यकारिणामतत्कारिभेद इति चेत् । न, इन्द्रियादिभिर्व्यभिचारात् । न रूपज्ञानाद्येककार्यमिह गृह्यते, अपि तु समानजातीयक्षणोत्पादस्तेषामतत्कारिभेदोऽत्र विवक्षित इति चेत् । न सर्वेषामेवासौ विद्यते, रूपज्ञानादिभावेऽपीन्द्रियादिसमानजातीयक्षणोत्पत्तेः, इति तैरेव व्यभिचारात् ॥
बुद्ध्याकार एवायं समानाकारो घटादिमतः, इति चेत् । एतदाशङ्कयाह-कोऽस्य हेतुः ? इति वाच्यम् । तदेककार्यकारिणामिह प्रक्रमे, मृबुद्धयाख्यैककार्यकारिणां घट-शरावो-ष्ट्रिको-दञ्चनादीनाम् , अतत्कारिभेदः- अतत्कारिभ्यो हिम-तुषार-करकादिभ्यो भेदोऽतत्काभेदः, इति चेदस्य हेतुः । एतदाशङ्कथाह- नेत्यादि न नैतदेवम् , इन्द्रियादिभिर्व्यभिचारात्, इन्द्रिय-मनस्कारा-ऽऽलोकादयस्तदेककार्यकारिणोऽतत्कारिभिन्नाः, न च यथोक्तबुद्धयाकारहेतवः । आह- न रूपज्ञानादि,आदिशब्दाद् रसज्ञानादिग्रहः, एककार्यामह गृह्यते येन तदेककार्यकारित्वमिन्द्रियादीनां भवति; अपि तु समानजातीयक्षणोत्पाद एकं कार्यमिह गृह्यते, तेषां समानजातीयैककार्याणाम् , अतत्कारिभ्यः समानजातीयैककार्याकारिभ्यो भेदः, अत्र प्रक्रमे, विवक्षित इति चेत्। एतदाशङ्कयाह- नेत्यादि न नैतदेवम् । कुत इत्याह- सर्वेषामेव इन्द्रियादीनाम् , असौ समानजातीयक्षणोत्पादो विद्यते, कथमित्याहरूपज्ञानादिभावेऽपि. सति, इन्द्रियादिसमानजातीयक्षणोत्पत्तेः का. ' रणात् , तैरिन्द्रियादिभिः, व्यभिचारात् । न हीन्द्रियादीनामपि समानजातीयक्षणोत्पादः, अतत्कारिभेदश्च न विद्यते, तथापि न ते समानबुद्धथाकारहेतव इति तैरेव व्यभिचारः ।।
तुल्यसमानजातीयकार्योत्पादिनामतत्कारिभेद इह गृह्यत इति चेत् । न, तस्य तेभ्यो भेदा-ऽभेदविकल्पानुपपत्तेः- भेदे, तेषामिति संबन्धाभावः, तादात्म्याद्यसिद्धेः, भेदमात्रत्वात् , वस्तुत्वापत्तेचा अभेदे त एव ते । इति कथमसमानास्तद्धे
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org