Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 242

अनेकान्तजयपताका
विकल्पानाम्, केषाञ्चिदेवानित्यादिविकल्पानामेव, वस्तुना प्रतिबन्धो नान्येषां नित्यादिविकल्पानाम्, किं तर्हि ? अविशेषेण, 'नान्येषां तद्भेदप्रसवे सत्यपि' इत्यादिवचनात् इत्येवं, वैषम्यमपि दाष्टन्तिकेन । अयोनिशोमनस्कारपूर्वकत्वाद् नित्यादिविकल्पानां सर्वथा वस्तुशून्यत्वादित्यर्थः, न वैषम्यमिति चेद् दाष्टन्तिकेन । एतदाशक्याह - न, अस्यापि तुल्यत्वात् । एतदेवाह - अनित्यादिविकल्पानामपि पराभिमतानाम्, एवंभूतभावस्य - अयोनिशोमनस्कारपूर्वकत्वभावस्य, वक्तुं शक्यत्वात्; तथाहि - अनित्यादिविकल्पा एवायोनिशोमनस्कारपूर्वका वस्त्वसंस्पर्शिनः सतोऽसत्त्वानापत्त्या, असतश्च सद्भावविरोधेन वस्तुन एवंभूतस्यासंभवात् इति बाधक -- प्रमाणवृत्तिः, अतः स्थितमेतत् – 'अनित्यादिविकल्पानामप्येवंभूत: भावस्य वक्तुं शक्यत्वात्' इति । उभयत्रेत्यादि उभयत्र नित्यान दिविकल्पपक्षेऽनित्यादिविकल्पपक्षे च, तन्नियामकत्वानुपपत्तेःतस्य योनिशोमनस्कारपूर्वकत्वस्य नियामकत्वानुपपत्तेः । अनुपपत्तिश्च निबन्धनाविशेषात् । निबन्धनाविशेषश्च सर्वेषां तद्भेदप्रसवत्वेनेति । अतः स्थितमेतत्- 'अखिल विकल्पज्ञानभ्रान्ततावादिनश्च तत्साम र्थ्योत्थं— विकल्पसामर्थ्योत्थं वचनमपि ताद्यगेव - भ्रान्तमेव, इत्येवं, दुःस्थिता तत्त्वनीतिः ॥
"
भ्रान्तिज्ञानवन्तोऽपि कामलिप्रभृतयः शङ्खादौ संस्थानादितत्त्वनिश्चयनिबन्धनं दृश्यन्त एवेति चेत् । न तेषां तत्राभ्रान्तत्वात्; अन्यथा पीतवर्णादिवत्तवनिश्चयनिबन्धनाभावः । विकल्पज्ञानमपि स्वसंवित्तावभ्रान्तमेवेति चेत् । क्व तर्हि भ्रान्तम् ? इति वाच्यम् । कल्पनायामिति चेत् । न तस्यास्तदव्यतिरेकात् अन्यथा विकल्पाज्ञानायोगात्, स्वसंवित्तेर्भेदकासिद्धेः, बोधमात्राद् बोधमात्रभावात् तदतिरिक्तदोषानभ्युपगमात् । अभ्युपगमे । च तद्वस्तुत्वेन तद्योगजविकार कल्पनाया वस्तुत्वापत्तेरिति ॥ भ्रान्तीत्यादि । भ्रान्तिज्ञानवन्तोऽपि कामलिप्रभृतयः प्रमातारः
२५०
-
"
,