Anekantajaypataka Swopagnya Tika

SR No.: 002732
Original Sutra Author: Haribhadrasuri
Publisher: ZZZ Unknown
Total Pages: 288
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 13 MB

Page 237

खोपाटीकासहिता ।।
२४५ नित्यादिरूपयथादृष्टविशेषनिश्चयपरित्यागेनावस्थाभेदग्रहणतो विशेषान्तरसमारोपेण प्रवृत्तेः' इत्यपि वक्तुं शक्यत्वात् । नित्यस्य भेदाभेदविकल्पद्वारेणावस्थाभेद एवायुक्त इति चेत् । न, ततस्तनेदाभेदविकल्पाप्रवृत्तेः, अवस्थानामुत्पक्षितत्वात् , तथातत्त्वानामपि समचित्रनिम्नोन्नतसमारोपवत् तथासमारोपहेतुत्वावि. रोधः, आन्तरदोषसामोत् , तस्य चासदर्शनवासनारूपत्वात् , नित्यप्रमातुरपि तत्स्वभावत्वतोऽनित्यस्याभेदवासनावत् तथावासनोपपत्तेः । इतीतरवाप्युक्तन्यायतुल्यत्वमिति ।। . आह- ननूक्तमत्र प्राक् , 'यथादृष्टविशेषानुसरणं परित्यज्य किश्चित्सामान्यग्रहणेन विशेषान्तरसमारोपाद् न तेभ्यस्तनिश्चितिः इति । एतदाशङ्क्याह- उक्तमिदम् , अयुक्तं तूक्तम् । कथमित्याहइतरत्रापि प्रक्रमाद् वस्त्वनित्यत्वःदौ, उक्तन्यायतुल्यत्वात् 'यथाद्दष्टविशेषानुसरणं परित्यज्य' इत्यादिरुक्तो न्यायः, अस्य तुल्यत्वात् । तुल्यत्वमेवाह- अनित्यादिविकल्पानामपीत्यादिना । तत्र 'यथादृष्टविशेषानुसरणं परित्यज्य' इत्यादि भङ्ग्यन्तरेणाधिकृतपक्षविपक्षे योजयति- अनित्यादिविकल्पानामपीति न केवलं नित्यादि. विल्पानाम् , नित्यादिरूपथथादृष्टविशेषनिश्चयपरित्यागेन नित्यादिरूपस्य यथादृष्टविशेषो नित्यादिरूप एव तन्निश्चयपरित्यागेन । परित्यागश्चावस्थाभेदग्रहणतोऽवस्थाभेदग्रहणात् कारणात् , विशेषान्तरसमारोपण्णाभेदसमारोपेण, प्रवृत्तेरनित्यादिविकल्पानामपि । इत्यपि एवमपि, वक्तुं शक्यत्वात् , नात्र जिह्वान्तरे डोङ्गरः। नित्यस्येत्यादि नित्यस्य वस्तुनः, भेदाभेदविकल्पद्वारेण- एतन्मुखेनेत्यर्थः, अवस्थाभेद एवायुक्तोऽघटमानकः, तथाहि-तास्ततो भेदेन वा स्युः, अभेदेन वा ? । भेदे 'अस्य ताः' इति कः संबन्धः ? । अभेदेऽवस्थातैवासौ, अवस्था वा, इति नित्यस्यावस्थाभेदाभाव इति चेत् । एतदाशङ्क्याह- नेत्यादि म नैतदेवम् , व्रतो नित्याद् वस्तुनः, तद्भेदा-ऽभेदविकल्पाप्रवृत्ते:- तासामवस्थानां दाभेदविकल्पाप्रवृत्तेः । अप्रवृत्तिश्चावस्थानामुत्प्रेक्षितत्वात- अवस्त