________________
भेद कल्पना सापेक्ष अशुद्धद्रव्यार्थिकनय भेदे सदि संबंधं गुणगुणियाईण कुणइ जो दव्वे । सो वि असुद्धो दिट्टो सहिओ सो भेदकप्पेण ।।23||
भेदे सति सम्बन्धं गुणगुण्यादीनां करोति यो द्रव्ये।
सोप्यशुद्धो दृष्टः सहितः स भेदकल्पनया ।।23।।
अर्थ - जो नय द्रव्य में गुण-गुणी आदि का भेद करके उनके साथ सम्बन्ध कराता है वह भेद कल्पना सापेक्ष अशुद्ध द्रव्यार्थिक नय है, क्योंकि वह भेद कल्पना से सहित हैं।
विशेषार्थ - आत्मा में ज्ञान, दर्शन आदि गुणों की कल्पना करना अशुद्ध द्रव्यार्थिक नय का विषय है । अर्थात् एक अखण्ड द्रव्य में गुणों का भेद करना अशुद्ध द्रव्यार्थिक नय का विषय है ।
अन्वयद्रव्यार्थिकनय णिस्सेससहावाणं अण्णयरूवेण दव्वदव्वेदि। दव्वठवणो हिजो सोअण्णयदव्वत्थिओभणिओ।।24|| निःशेषस्वभावानां अन्वयरूपेण द्रव्यं द्रव्यमिति । द्रव्यस्थापना हि यः सोऽन्वयद्रव्यार्थिको भणितः ।।24।।
अर्थ - समस्त स्वभावों में जो यह द्रव्य है इस प्रकार अन्वयरुप से द्रव्य की स्थापना करता है वह अन्वय द्रव्यार्थिक नय है।
विशेषार्थ - द्रव्य का गुणपर्याय स्वभाव है और गुण पर्याय और स्वभाव में यह द्रव्य है, यह द्रव्य है ' ऐसा बोध करानेवाला नय अन्वय द्रव्यार्थिक है। अन्वय का अर्थ है - 'यह यह है' इस प्रकार की अनुस्यूत प्रवृत्ति वह जिसका
| 21
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org