________________
परिशिष्ट
२४९
अस्यायंभावः – कालकारकलिङ्गसंख्यापुरुषोपसर्गभेदेन ध्वनेः शब्दस्य अर्थभेदं प्रतिपद्यमानोऽभिप्रायविशेषः शब्दनयो भवति। यथा-बभूव भवति भविष्यति सुमेरुः इत्यत्र सुमेरो: द्रव्यरूपतया अभिन्नात्वम् पर्या यरूपतया च भिन्नात्वमिति भिन्नाभिन्नत्वं तस्य। अस्यां स्थितौ योऽभिप्रायः कालादिभेदेन शब्दस्यार्थभेदमेव स्वीकुरुते किन्तु द्रव्यरूपतयाभेदं पुनर्नैव स्वीकरोति स एव शब्दाभासः। वैयाकरणा अर्थभेदात् शब्दभेदमेव स्वीकुर्वन्ति न तु द्रव्यरूपतया शब्दाभेदमपीति तेषामभिप्रायः शब्दाभास
एव।
समभिरूढाभासः- पर्यायभेदेनार्थभेदमेव मन्वान: समभिरूढाभासः। योऽभिप्रायः पर्यायभेदेन अर्थभेदमर्थात् अभिधेयनानात्वमेव स्वीकरोति स समभिरूढाभासः। अस्यायंभावः - यद्यपि इन्द्रशक्रादयः शब्दा इन्द्रत्व- शक्रत्वादिपर्यायविशिष्ट स्यार्थस्य वाचका: सन्ति। ते न केवलं पर्यायस्यैव वाचकाः किन्तु समभिरूढवादी शब्दानां द्रव्यवाचकत्वमुपेक्ष्य प्रधानत्वात् पर्यायवाचकत्वं स्वीकुर्वन् इन्द्रादयः शब्दाः भिन्नभिन्नार्थवाचका इत्येव स्वीकरोति। तस्मात्
समभिरूढनयाभासोऽयम्। ब. एवंभूताभासः - क्रियाऽपरिणतवस्तु शब्द
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
