________________
इन्द्रियाणां विषयपरिमाणम् । तणुमाणं चिय तेणं भवेज्ज भणितं सुते वि तं वै ।
एतेण देहमाणाई णारगातीण मिति ॥३४२॥
तणु० गाहा । पारिशप्यात्तनुमानमात्रमेवोत्सेधाङ्गुलतो भवेत् , न शेषम्, यतः श्रुतेऽपि तदेवोक्तं. इच्चएणं उस्सेहंगुलप्पमाणेणं णेरइयतिरिक्खजोणियदेवमणुस्साणं सरीरोगाहणाओ मिति" [ अनुयोगद्वार सू० १३४] ॥३४२॥
लेक्खेहि एकवीसाए सातिरेगेहि पुरखरद्धम्मि । उदए पेच्छन्ति णरा सूरं उक्कोसए दिवसे ॥३४३॥ णयणिन्दियस्स [ २४-प्र०] तम्हा विसयपमाणं जधा सुतेऽभिहितं ।
आतुस्सेहपमाणंगुलाणमेगेण वि ण जुत्तं ॥३४४॥
लक्खेहि गाहा। णय० गाहा। आह--यतः पुष्कराः मानुषोत्तरसन्निधावुत्कृप्टेऽहनि मनुप्याः सूर्यमुदयेऽस्तगमने चेकविंशत्याधिकैलक्यै क्षै)रुपलक्षयन्ति, अती नयनेन्द्रियस्यात्मोत्सेधप्रमाणाङ्गुलानामेकेनापि न योजनसहस्रमिति सूत्रव्याघातः । ।।३४३-३४४॥ उच्यते--
मुत्ताभिप्पायोयं पगासणिज्जे तयं ण तु पयासे ।
वक्खाणती विसेसो ण “हि संदेहादलक्खणता ॥३४५।।
मुत्त० 'गाहा । इह सूत्राभिप्रायोऽयम्-यत्तावदतिरिक्तं लक्षमुक्तं प्रकाश्य एव तदर्थ पर्वता दा विष्टं न प्रकाशके सूर्यादाविति । कुतः पुनरेतत् ? व्याख्यानतो विशेष-- प्रतिपत्तिर्न हि सन्देदादि(द)लक्षणमिति ॥३४५॥
वारसहिन्तो सोनं साई णवहिं 'जोयणेहितो । गेहंति पत्तमत्थं एत्तो परतो णे गेण्हन्ति ॥३४६।। दवाण मन्दपरिणामताये परतो ण इन्दियवलं पि ।
अधैरमसंखेनं गुलभागातो" गणवज्जाणं ॥३४७॥ वारस० गाहा। दव्याण गाहा । द्वादशभ्यो नवभ्यश्च योजनेभ्यः परतः शब्दादिद्रव्याणां मन्दपरिणामता भवति, न चेन्द्रियाणां ग्रहणशक्तिरित्यतोऽनुपलब्धिः । अपरं प्रमाणम्-अङ्गुलासत्येयभागमात्रात् प्राप्तकारिणाम् ॥३४६-३४७॥ १ हविजज को हे । २ चे जे । ३ णाई को। ४ चो० ल जे त। ५ 'हिं को हे। ६ आ० सु जे त । : ण वि जे । ८ णव य जो त । ९ गिह को हे । १. इत्तो त। ११'ताए को हे । १२ अचिर त । १३ गो तो जे। १५ णराण त ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
