________________
७६
विशेषावश्यकभाष्ये । संखेज्जतिभागातो णयणस्स मणस्स ण विसयपेरिमाणं ।
पोग्गलमैतणिबंधाभावातो केवलस्सेव ॥३४८॥
संखेज्ज० गाहा । नयनस्यातिसन्निकर्षादनुपलब्धिरित्यतः संख्येयभागादडलस्येति । मनसो हि न क्षेत्रतो विषयपरिमाणमस्ति पुद्गलमात्रनिबन्धनाभावात् । इह यत्पुद्गलमात्रनिबन्धनं [न] भवति न तस्य विषयपरिमाणमस्ति यथा केवलस्य । [य]स्य च विषयपरिमाणमस्ति तत्पुद्गलमात्रनिबन्धनियतं दृष्टं यथावधिमनःपर्यायाविति । अ(आ)ह-मतिश्रुतयोः कथमुभयनिबन्धे सति ? उच्यते---मतिश्रुतवृत्ति एव मनः । न च तयोरपि देशनिबन्धनियमोऽस्तीति ॥३४८।।
आह-किं शब्दप्रयोगोत्सृष्टान्येव केवलानि शब्दद्रव्याणि श्रयन्ते उतान्यान्येव तद्वासितान्याहोस्विन्मिश्राणीति ? उच्यते--केवलानि तावन्न श्रूयते(न्ते) वासकत्वाच्छन्दद्रव्याणाम् , तद्योग्यव्याकुलत्वाच्च लोकस्य, मिश्राणि तु श्रूयेरन् वासितानि वाच्यानि यस्मादाह
भासासमसेढीओ सदं जं सुणइ मीसेयं सुणइ । वीसेढी पुण सदं मुणेइ णियमा पराघाए ॥६॥३४९॥ सेढी पदेसपंती वदतो सबस्स छदिसी ताओ । जासु विमुक्का धावइ भासा समयम्मि पढमम्मि ॥३५०॥
भासा० गाहा । सेढी गाहा । इह श्रेणयः प्रदेशपङ्क्तयः । ता हि सर्वस्य भाषमाणस्य षट्सु दिक्षु विद्यन्ते यासूत्सृष्टा सती भाषा प्रथमसमय एवानुधावत्यालोकान्तात् ॥३४९-३५०॥
भासासमसे ढिठिओ तब्भासामिस्सितं सुणति सदं ।
तदव्यभानिताई अण्णाई ‘सुणेति विदिसत्थो ॥३५१॥
भासा० गाहा । इह भाषकस्थाऽन्यस्य वा भेर्यादे: समश्रेणिव्यवस्थितः श्रोता तदुत्सृष्टद्रव्यमिश्रमेव हि शब्दं शृणोति विश्रेण्यवस्थितः पुनः पराघातद्रव्याण्युत्सृष्टद्रव्याभिघातवासितान्येवेत्यर्थः ॥३५१॥
अणुसेढीगमणातो परिघाताऽभावतोऽणिमित्तातो ।
समयन्तराणवत्थाणतो य "मुक्काई ण सुणेति ॥३५२॥ १ पमाण को हे जे । २ 'मित्त को हे। ३ पर्यायो वेति-इति प्रतौ। ४ °ढीय जे । ५ मौसियं त।। यास्तत्म-इति प्रतौ । ७ 'मोसियं को हेत। ८ सुणइ को है। ९ °सित्यो त ।१० भाषकस्यान्यस्यान्यस्य वा-इति प्रतौ । ११ अक्खाई जे।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
