Page Text
________________
५६
विशेषावश्यकभाष्ये जति गाहा । इह यदि नयनमप्राप्त विषयमविशेपेण, कस्मात् सर्वार्थान्न गृह्णाति ? अप्राप्तौ सत्यां ग्रहणमग्रहणं चेति किंकृतो विशेषः ? ॥२४४॥
विसयपरिमाणमणियतमपत्तविसयं ति तस्स मणसो न ।
मणसो वि विसयगियमो ण क्कमति जतो स सव्वत्थ ॥२४५।।
विसय० गाहा । पक्षः क्रियते-न चक्षुषो विषयपरिमाणं युक्तम् अप्राप्तविषयत्वाद्यथा मनसः । उच्यते----मनसोऽपि हि विषयनियमोऽस्त्येव । तदपि हि न सर्वत्र [ क्रमति,] का(क)मनियमात् ॥२४५।।
अत्थरोहणेसु मुज्झति संतेसु वि केवलातिगम्मेसु । तं किंकतमग्गहणं अपत्तकारित्तसामण्णे ॥२४६॥
अत्थग० गाहा । इहार्थगहनेवागमादिगम्येपु केनचित् क्वचित्त्व(तु) मनसोऽपि विघातो दृष्टः । तदप्राप्तौ च सत्यां ग्रहणमग्रहणं वास्य किंकृतम् ॥२४६॥
कम्मोदयओ व्ब सभावतो व णणु लोयणे वि तं तुल्लं । .
तुल्लो व्वं उबालंभो ए[१८-प्र०]सो संपत्तविसए वि ॥२४७।।
कम्मो० गाहा । स्यात्----कदियविशेषात्स्वभावाद्वा तद्ग्रहणाग्रहणं भवेत् । ननु लोचनेऽप्येतत्समानम् । अथवा यस्यापि नयनमिह प्राप्तविषयं तस्यापि तुल्य एवायमुपालम्भः, यस्मान्न यावता सम्बध्यते तत्सर्वं गृह्णाति । न च मनोऽनवस्थानात् । न चाक्षिपदमाञ्जनशलाकादिसत्यां प्राप्तौ किमेषामग्रहणम् ? अथ स्वाभाव्याद्; अप्राप्तविषयेऽप्येतत् समानम् ॥२४७॥ अत उच्यते--
सामत्थाभावातो मणो न विसयपरतो ण 'गेहाति।
कम्मक्खयोवसमतो साणुग्गहतो य सामत्थं ॥२४८॥
सामत्था० गाहा । न चक्षुर्विषयपरिणामात् परतो गृह्णाति, सामर्थ्याऽभावात् मनोवत् । कुतः पुनः सामयेमसामयं चेति ? उच्यते-तदावरणक्षयोपशमात् सामर्थ्यमुपयोगरूपाऽलोकानुग्रहाच्च । परतस्तत्क्षयोपशमाऽभावादेवाऽसामर्थ्यमिति ।।२४८॥ . . तोरण मल्लयं पिव बंजणमापूरितं ति जं भणितं ।
तेंदबमिन्दियं वा तस्संजोगो व ण विरुद्धं ॥२४९॥
तोएण गाहा । इदानीं यत्सूत्रोपदिष्टं वंजणोग्गहस्स परूवणं करिस्सामि जाव जाहे तं वंजणं पूरितं भवति' [ नन्दी ५६-५८]त्ति त व्यञ्जनं द्रव्यमिन्द्रियं तत्सम्बन्धो वेति सर्वथा न विरोधः ॥२४९।। कथं पुन:--- १ अत्यग्गह को हे त । २ व को। ३ व को हे । ४ गिण्हेइ को हे । त । ५ तं दव्य को है । ६ तद्रव्यं जातं , इति प्रतो ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002657 |
| Book Title | Visesavasyakabhasya Part 1 |
| Original Sutra Author | Jinbhadrasuri |
| Author | Dalsukh Malvania |
| Publisher | L D Indology Ahmedabad |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 306 |
| Language | Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak |
| File Size | 14 MB |