________________
विशेषावश्यकभाष्ये जति गाहा । यदि च श्रुतनिश्रितं भवतो यदक्षरानुसरणाद्भवत्यतो यदौत्पत्तिक्यादि मतिचतुष्टयं तदपि हि श्रुतनिश्रितमापन्नम् यतस्तदपि नेहादिविरहाद्भवति, ईहादयश्च न वर्णविज्ञानादृते भवन्तीति ॥१६६॥
जति तं णे सुतेण तो जाणति सुतणिस्सितं कधं भणितं ।
जं सुतकतोवयारं पुर्व एण्हिं तदणवेक्खं ॥१६॥
जति तं गाहा । आह-यदि न श्रुतोपष्टम्भेन स्थाणुपुरुषादिपरिच्छेदः, कथं तववाहादिश्रुतनिश्रितमुक्तम् । उच्यते-भवानेव प्रष्टव्यो य एवमाह-यच्छूतमनुधावते तछूतनिश्रितमिति । क्वचिद्विज्ञाय ते ब्रूमः-इह यत्पूर्वमेव श्रुतोपकारकमिदानी पुनस्तदनुपेक्ष्या(नपेक्ष)मेवानुप्रवर्तते तच्छ्रतनिश्रितमित्युच्यते ॥१६७॥ कथं पुनः पूर्वमेव श्रुतं कृतोपकारकम् ? उच्यते
पुर्व मुतपरिकम्मितमतिस्स जं संपतं सुतातीतं ।
तं णिस्सितमितरं पुण अणिस्सितं मतिचउक्त तं ॥१६८॥
पुव्वं गाहा । इह यत् पूर्वमेव श्रुतपरिकर्मितमतेरिदानीं श्रुतातीतमेवोत्पद्यते तनिश्रितमवग्रहादि, औत्पत्तिक्यादि अनिश्रितमिति । आह-ननु “तिवग्गसुत्तत्थगहियपेयाला" इत्यादि वचनात् तत्रापि किञ्चिच्छूलोपकारादेवेति कथमश्रुतनिश्नितं तत(त् ) : उच्यते--अवग्रहादीनां श्रुतनिश्रिताभिधानादौत्पत्तिक्यादिचतुष्टयेऽपि · वा(चा)वग्रहादिसद्भावात् यथायोगमश्रुतनिश्रितम् । तन्न सर्वमेव । किं तर्हि ? बाहुल्यमङ्गीकृत्याश्रुतमुक्तं बदिति ॥१६८॥
उभयं भावक्खरती अणक्खरं होज्ज बंजणक्खरतो ।
पतिणाणं मुत्तं पुण उभयं पि अणक्खरखरतो ॥१६९॥
उभयं गाहा । भावाक्षरं विज्ञानात्मकं च तत् अक्षरवदनक्षरवच्च मतिज्ञानम्, द्रव्याक्षरं तु पुस्तकादिन्यस्त शब्दो वेति । तस्यात्यन्तमेव द्रव्यश्रुतत्वान्मतेरसम्भवः । सूत्रं तूभयमप्य[नक्षरम्', अक्षरं वेति पृथक् द्रव्यश्रुतं भावश्रुतं चेत्यर्थः । एवं कृत्वा मतेर्भावश्रुतस्य चाक्षरवदनक्षरकृतो न विशेषः । न द्रव्याक्षरसतेरियता विशेषः स्यात् परिलक्ष्यमेतदिति ।।१६९।।
सपरप्पच्चायणती भेओ मूएतराण वाभिहितो ।
जं मृगं मतिणाणं सपरप्पच्चायगं सुत्तं ॥१७०॥ १ तं सुएण- न तओ है। २ णिम्मित ज । ३ इण्हि को हे त। ४ वकं पिजे । ५ म्यात परिखलखेतदिअि-इति प्रतौ ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org