________________
मतिश्रुतयोर्नानात्वम् ।
सपर गाहा । अन्ये मन्यन्ते -- स्वात्मप्रत्यायकमेव हि मतिज्ञानम्, स्व-परप्रत्यायकं तु सूत्रमिति, अयं विशेष: ॥ १७० ॥
'सुतकारणं ति सदो सुतमिह स य परबोधणं कुणति । मतिहेतवो विहि परं बोधेन्ति करा [ १३ - प्र ] तिचेट्ठाओ ॥ १७१ ॥
सुत० गाहा । इह शब्देऽक्षरविन्यासे वा तत्कारणत्वाच्छ्रतोपचारं कृत्वोच्यते परप्रत्यायकं श्रुतमिति । मतिहेतवोऽपि हि वक्त्रकरसंयोगादिचेष्टाः भुजिक्रियादिमतिकारणत्वात् परबोधिकाः ॥ १७१ ॥
रूपत्वात्,
ण परप्पबोधयाई जं दो त्रि सख्त्रतो मतिस्रुताई । कारणाई दो विबोधेन्ति ततो ण भेतो सिं ॥ १७२॥
ण पर० गाहा । एवं न स्वरूपतो मति श्रुतेऽप्य (ते पर) प्रबोधके भवतः, विज्ञानअवधिवत् । कारणानि चोभयस्यापि परप्रबोधकादीन्यतो न विशेषः ॥ १७२॥ दव्त्रसुतमसाधारणकारणतो परविवोधकं होज्जा ।
रूढन्ति व दव्वसुतं सुतं ति रूढा ण दव्वमती ॥ १७३॥
४१
दव्व० गाहा । इह द्रव्यश्रुतमसाधारणकारणत्वात् परविबोधकं भवेत् । श्रुतमात्रकारणत्वादेवेत्यर्थः, [न] करादिव्यापाराद्यन्य कारणा अपीति ( मतिरिति ) । अथवा निर्वाण साधनमसाधारणं यद्विज्ञानं तत्कारणत्वाज्जैनशब्द राशेर्द्रव्यश्रुतस्य परप्रबोधनत्वमिष्टं राणा, रूढितो वेति ॥ १७३॥
Jain Education International
वा सहत्थो चि तया वि जं तम्मि पच्चओ होति । कत्ता विहु तदभावे तदभिप्पायो कुणति चेङ्कं ॥ १७४ ॥
सो वा गाधा अथवा सापि हि द्रव्यमनः चेष्टात्मिकार्थ (?) एव । कुतः यतस्तस्यास्तस्मिन्नैव शब्दार्थे प्रत्यय उत्पद्यते । तस्याश्च यः कर्त्ता असावपि हि तदभाव इति शब्दाभाव इत्यर्थः । तदभिप्राय इति तच्छन्दार्थयोतनाभिप्रायश्चेष्टां करोतीति ॥ १७४॥ ·
मतिसुतणाणविसेसो णितो तल्लक्खणातिभेतेणं । पु" आभिणिबोधियर्मुदः तं परूवेस्सं || १७५।।
१ चो० सुत' जे । २ 'मिह स य परवियों को । ३ मेते त । ४ होज्ज जे । ५ पुब्वि त ।
६
अहिं जे।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
