________________
विशेषावश्यकभाष्ये पज्जवणं पज्जयणं पज्जायो' वा मणम्मि मणसो वा ।
तस्स व पज्जायादी. गाणं मणपज्जवण्णाणं ॥८३॥
पज्जवणं गाहा । परिः--सर्वतो भाव अवनं-गमनं पर्यवः, मनसि मनसो वा पर्यवः मनःपर्यवः स एव ज्ञानं मनःपर्यवज्ञानम् । तथा पर्ययणं पर्ययः, मनसि मनसो वा पर्ययः मनःपर्ययः, स एव ज्ञानं मनःपर्ययज्ञानम् । तथा आयः प्राप्तिाभ इत्यनन्तरम्, सर्वतः आयः पर्यायः, मनसि मनसो वा पर्यायः मनः-- पर्यायः, स एव ज्ञानं मनःपर्यायज्ञानम् । अथवा मनसि मनसो वा पर्यवा: तेषां तेषु वा ज्ञानं मनःपर्यवज्ञानम् । तथा मनसि मनसो वा पर्थयाः पर्याया वा तेषां तेषु वा ज्ञानं [मनःपर्ययज्ञानं ] मनःपर्यायज्ञानते(नं वे)त्यर्थः ॥८३॥
केवलमेगं सुद्धं सलमसाधारणं अणंतं च ।
पायं च 'णाणसदो णामसमाणाधिकरणोऽयं ॥८॥
केवल०गाहा । केवलम्-एक शुद्धं सकलमसाधारणं चेत्यर्थः । ज्ञानशब्दश्च सर्वत्राभिनियोधिकादिनामभिः समानाधिकरणो द्रष्टव्यः । तद्यथा ---आभिनिबोधिकं च तद् ज्ञानं चेति, एवं सर्वत्र । प्रायोग्रहणादन्योऽपि समासः स्यान्मनःपर्यायज्ञानेऽन्यत्र वा सम्भवतः ।।८४॥
जं सामिकालकारणविसयपरोक्खत्तणेहि तुल्लाई ।
तभावे सेसाणि य. तेणाइए मैतिसुताई ॥८५।।
जं सामि० गाहा । इह समानस्वामित्वात् सर्वकालानुच्छेदात् समानस्थितित्वाद् इन्द्रियानिन्द्रियनिमित्तत्वात् क्षयोपशमकारणत्वात् सर्वव्यादि विषयसामान्यात् परोक्षत्वसामान्यात् तद्भावे च शेपज्ञानसद्भावादादौ मति-श्रुते ॥८५।।
मैंतिपुव्वं जेण अतं तेणादी, मती" विसिट्ठो वा ।
मैतिभेओ" चेव सुतं तो मैतिसमणंतरं भणितं ॥८६॥
मतिपुव्वं गाहा । तयोरपि च श्रुतं मतिपूर्वम्" तत्त्वार्थ० १.२०]इति वचनात् तत्पूर्वकत्वाच्छूतस्य आदौ मतिः । अथवेन्द्रियानिन्द्रियनिमित्तत्वादुभयमप्यविशिष्टा मतिः, किन्तु परोपदेशमात्रभेदोऽदाद)हद्वचनकारणत्वाच्च तद्विशेष एव श्रुतमिति, अतो मत्यनन्तरमिति ॥८६॥ १ जाओ को है . 'दिन्ना को है त। ३ वं नाणं को हे । ५ सग को है। ५. "साहा को हे। . नाण को है । ७ नाम को हे : ८ णाहिगर को है । ९ 'णो य जे। १. 'हिं को हे। ११ ‘णातीए जे । १२ मइसुयाई को हे। १३ मइ को हे। १४ सुयं को हे। १५ गाईए को है। १६ मई को हे। १७ मेतो जे । १८ 'यं को है।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org