________________
१५४
विशेषावश्यकभाष्ये जति गाहा । यद्यचक्षुर्दर्शनस्य परोक्षो विषयोऽभ्युपगम्यते, प्रत्यक्षे सुतरामनुमन्तव्यस्तदनुग्राहकत्वाच्चक्षुर्दर्शनोपलभ्यविषयवत् । उच्यते--- ज्ञानं यदि प्रत्यक्षम्, न दर्शनं प्रत्यक्षमिह । अत्र को दोपः ? अन्यविषयत्वाद् अवधिज्ञानिनश्चक्षुद्देर्शनाऽचक्षुईर्शनवत् ॥८१२॥
अण्णेऽवेधिदंसणतो वदंति ण य तस्स तं सुते भणितं ।
ण य मणपज्जवदंसणम वै चतुप्पगारातो ॥८१३।।
अण्णे गाहा । अन्ये मन्यन्ते- अवधिदर्शनेनासौ पश्यतीति. । न च तस्य सूत्रेऽवधिदर्शनमुक्तम् । न च मनःपर्यायदर्शनं नामाऽस्ति चक्षुर्दर्शनादिचतुष्टयातिरिक्त - मिति ॥८१३।।
अहवा मणपज्जवदंसणस्स मयमोहिदंसणं सण्णा ।
विभंगदंसणस्स व णणु भणियमियं सुआईतं ॥८१४॥ अहवा गाहा । अथवाभिप्रायो मनःपर्यायदर्शनस्यैवावधिदर्शनमिति संज्ञा विभङ्गदर्शनस्येवेत्यतस्तेनासो पश्यति । तच्च न यतोऽभिहितं सूत्रातीतमिदमिति ।।८१४।।
जेण मणोणाणविओ दो तिण्णि व दसणाई भणिआई। .
जइ ओहिंदसणं होज्ज होज णिअमेण तो तिणि ॥८१५।।
जेण गाहा । यस्मात् मनःपर्यायविदो भगवत्यामाशीविपोद्देशके [ श० ८ . उ० २] द्वे त्रीणि वा दर्शनान्युक्तान्यतो गम्यते यो मनःपर्यायविदवधिमांस्तस्य त्रयम् , अन्यस्य द्वयम् , अन्यथा हि द्व(त्र)यमेवाभविष्यत् ।।८१५।।
, अण्णे तु मणोणाणी जाणइ पासइ अ जोऽवहिसमग्गो । [५४-०] इतरी तु जाणति च्चिय संभवमेत्तं सुतेऽभिहितं ।।८१६॥
_ अण्णे गाहा । अन्ये मन्यन्ते यो--मनःपर्यायविदवधिमानेव स जानीते पश्यति च. इतरस्तु जानीत एव । सम्भवमानं तु सूत्रेऽधिक्रियतं पश्यतीति ।।८१६॥
णे जं सागारं तो तं गाणं ण दंसणं तम्मि । जम्हा पुण पच्चक्खं पेच्छति तो तेण तण्णाणी ॥८१७॥ • 'भण्णति पण्णवणार मणपज्जवणाणपासणा भणिता ।
ता एव पासते सो संदेहो हेतृणा केण ? ॥८१७॥१॥ धिदन्स जे। २ च को है। ३ ‘क्तावेति-इति प्रती । । रोय को हे। ५ तं णाणी जे । स्वोपज्ञतो अस्याः गाथायाः प्रतीकं न दृश्यते । कोट्याचार्येण तु "उच्यते-'भण्णइ' इत्यादि कण्ठ्या" इति कृत्वा गृहोता । हेमचन्द्रमलधारिणा तु "प्रक्षेपगाथा चेयं लक्ष्यते. चिरन्तनटीकाद्वयेप्यगृहीतत्वात् , केपुचिद् भाष्यपुस्तकेषु अदर्शनाञ्च । केवलं केषुचिद भाष्यपुस्तकेषु दर्शनात् , किश्चित्साभिप्रायत्यारच अस्माभिहीता इत्युक्तम् । ७ प्रज्ञापना पद ३०।८तो को हे।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org