________________
विशेषावश्यकभाष्ये लक्खणविधाणविसयाणयोगदारेहिं वण्णिता बुद्धी ।
तदणंतरमुद्दिष्टुं सुतणाणमतो परूवेस्सं ॥४४१॥
लक्खण० गाहा । इह लक्षणतो विधानतो विषयतोऽनुयोगद्वारतश्च बुद्धिरभिहिता । तदन्तरोदिष्टं श्रुतज्ञानमिदानी प्ररूपयिष्यामः ।।४४१॥
पत्तेयमक्खराई अक्खरसंजोग जत्तिया लोए । एवतिया पगडीओ सुअणाणे होन्ति णातव्वा ॥१६॥४४२॥ संजुत्ताऽसंजुत्ताण ताणमेकैक्खरादिसंजोगा।
होन्ति अणन्ता तत्थ वि 'एकेकोऽणन्तपज्जाओ ॥४४३॥ पत्तेय० गाहा । संजुत्ता० गाहा । इहाऽकारादीनामक्षराणामसंयुक्तानां युक्तानां चैकद्वित्रिसंयोगादयोऽनन्ताः संयोगास्तत्रापि चैकैकोऽनन्तपर्यायः ॥४४२-४४३॥
'संखेज्जरखरयोगा होन्ति अणंता कधं जमभिधेयं ।
पंचस्थिकारागोयरमण्णोण्णविलक्षणमणतं ॥४४४॥
संखेज० गाहा । आह-कथं संख्येयानामकारादीनामनन्ताः संयोगा इति ? उच्यते--अभिधेयस्यानन्तत्वात् , अन्योऽन्यविलक्षणत्वाच्च ॥४४४॥ तद्यथा
अणुतो पदेसबुड्ढीए भिण्णरूवाई धुवमणंताई ।
जं कमसो दबाई हवन्ति भिण्णाभिधाणाई ॥४४५॥
अणुतो गाहा । इह परमाणुतस्तावत् खल्वेकैकप्रदेशपरिवृद्धयाऽनन्तद्रव्यताऽन्योन्यभिन्नलक्षणता चेत्यतोऽभिधेयभेदादभिधानभेदः । तद्यथा परमाणुदिप्रदेशिकः त्रिप्रदेशिक इत्यादि यावदनन्तप्रदेशिक इति । एकैकत्रापि चानेकाभिधानसम्भवः । तद्यथा-- अणुर्निरंशो निर्भेदो निरवयवो निःप्रदेशोऽप्रदेश इत्यादि । तथा द्वयणुकं(कः) द्विप्रदेशाद् द्विभेदो द्वयवयव इत्यादि सर्वद्रव्यपर्यायेष्वायोजनीयमित्येवं यतोऽभिधेयमनन्तमनेकरूपं चेत्यतः ।।४४५||
तेणाभिधाणमाणं अभिधेयाणंतपज्जवसमाणं ।
[३०-द्वि]जं च मुतम्मि वि भणितं अणंतगमपज्जयं सुत्तं ॥४४६॥ - तेणाभि० गाहा । तेन हेतुनाऽकारादि संयोगाभिधानपरिमाणमभिधेयानन्तपर्यायप्रमाणतुल्यमिति, यतश्च सूत्रेऽप्युक्तम्- "अणंता गमा अणंता पञ्जव ति" [ नन्दी सू० ८७ ] ॥४४६॥
कत्तो में 'वंणेतुं सत्ती सुतणाणसव्यपगदीओ ।
चोइसविधणिक्खेवं सुतणाणे यावि वोच्छामि ॥१७॥४४७॥ १ 'विस्सं हे को। २ तिया सुअणाणे पगडि ओ होति त । ३ 'मेकक्ख को है । एक्केको है। ५ इहाककरा-इति प्रती ६ चो० सं जे । संखि को हे । ७०ईह हव है। ८ वण्णे को हेत।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org