________________
तपगच्छनी पट्टावली
३७७ हरिभद्र नामे ब्राह्मण व्याकरणप्रमुख षट् शास्त्रना वेत्ता रहेता हता. घणी ब्रह्मक्रियाए करी कुशल हता. पण प्रतिज्ञा हती के 'जे कोई मने प्रश्न पुछे तेनो अर्थ न उपजे - न करी शकुं तो हुं तेनो शिष्य थाउं.' आम चिंतवी तीर्थयात्राए निकळ्या. भृगुक्षेत्र आव्या त्यां एकदा संध्याए नगरमां बजारे जतां धर्मशालाए साधवी प्रतिक्रमण संपूर्ण थतां आवश्यक सूत्रनी गाथा गणे छे ते गाथा आ हती के :
चक्की दुगं हरिपणगं पणगं चक्कीण केसवो चक्की,
केसव चक्की केसव दुचक्की केसवो चक्की य. १ उभा रही आ गाथा हरिभद्रे सांभळी. शाळाए आवी कह्यु, “भो ! साधवीजी, तमे केवो आ चिगचिगायमान शब्द कह्यो ?' आ सांभळी साध्वीए कह्यु, 'नवू शास्त्र लखीए त्यारे चिग चिग शब्द थाय.' आवं साध्वीकथन[कथक वचन] सांभळी हरिभद्रे चिंतव्यु, ‘मारी विद्यानो प्रयास निष्फळ थयो. आ गाथा साध्वीए कही अने तेनो अर्थ माराथी न थई शक्यो.' तेथी साध्वीने तेनो अर्थ पूछ्यो. साध्वीए कह्यु, 'आ नगर बहार वाडीना स्थानके अमारा गुरू रहे छे ते अर्थ कहेशे.' त्यारे हरिभद्रे वाडीमां जई गुरूने वांदी गाथानो अर्थ पूछ्यो. तेनो अर्थ सांभळी प्रतिज्ञा संपूर्ण करवा शिष्य थयो. योग्य गीतार्थ जाणी श्री गुरूए आचार्यपद दई श्री हरिभद्र नाम आप्यु. ... श्री सूरिए त्यांथी विहार को. श्री हरिभद्र भृगुक्षेत्रे मासकल्पे रह्या. त्यां रहेतां श्री हरिभद्रसूरिने हंस अने परमहंस ए नामे बे शिष्यशिरोमणि शास्त्रना पाठी छे तेणे गुरूने विनव्या के 'अमे बौद्ध मतनी विद्या शिखवा [विद्यानो उद्यम करवा] बौद्ध देशमा जशं.' गुरूए ना कही. तोपण कपटथी बंने बौद्ध मतनी विद्यार्नु रहस्य लेवा बौद्ध देशे गया. बौद्धाचार्य पासे बंने शिष्य विद्या भणता हता. एकदा पुस्तकमां शास्त्रना अक्षर विषे बौद्धाचार्ये खटीका दीधी दीठी. तेणे चितमा विचार्यु के कोईक जैन छे. ते बंनेनी परीक्षा करवा निसरणीना पावडीए जिनप्रतिमान स्वरूप खडीना खंडथी आलेखी गुरू छात्रने भणाववा मेडीए बेठा एटले बौद्धना विद्यार्थी स्वरूप उपर पग मूकीने भणवा लाग्या. तेनी पछी हंस परमहंस आव्या. जिनबिंब देखी खडीना खंड थकी प्रतिमाहृदये जनोइनो आकार करी ते उपर पग थापी आवी आचार्य पासे भणवा बेठा. ____ आचार्ये जाण्यु के ‘आ जैन छे' अने बंने शिष्ये पण जाण्यु के आचार्ये आपणने जैन जाण्या छे. मरणभयथी पुस्तिका लइ नभमार्गे विद्याबलथी पोताना देश जवा निकळ्या. आचार्ये जाण्युं अने बौद्ध राजाने कडं, ‘ए जैन मालूम थया छे. आपणा मतनी विद्याना रहस्यनी पुस्तिका लई जाय छे.' आ सांभळी राजाए सैन्य चढाव्युं. विद्यायुद्ध करतां प्रथम हंसने हण्यो. बीजा परमहंस साथे विद्यायुद्ध [विद्यावाद] करतां
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org