________________
३६४
प्राचीन मध्यकालीन साहित्यसंग्रह आधुं गुरूनुं वचन सांभळी रात्रीए भणवान मूकी दिवसे घोषपाठक रहे. त्यारे गृहस्थो तथा लघु शिष्यादि हास्य करी हसे. ते कहे के 'तमे वृद्धपणे मोटा शब्दो भणीने शुं मुशल फूलाशो ?' तेवू सांभळी काश्मीर देशे पहोंच्यो. शारदा मंदिरमा उपवास करी बेठो. निश्चले सरस्वति प्रसन्न थई कां, ‘वर माग. हुं तारा पर त्रूठी छु.' तेणे कह्यु, 'वृद्धपणे बुद्धि वाणूं.' ते सांभळी वाग्देवी कहे, ‘जा तुं विद्यापात्र हो.' ते श्रुतदेव्या दत्त वर लइ आवी गुरू वांदी बाजारने विषे घणा मनुष्य समक्षे [ते डोसी समक्ष] शारदादत्त वरना महिमा थकी मुशल सुकुं हतुं ते नवपल्लव कुंपले करी शोभाव्यु, फुलाव्यु. काव्य प्राह -
मुद्रो[मुद्गे ?] शृंगं शक्रं यष्टिप्रमाणं शीतो वह्निः मारूतो नि:प्रकंप: यो यद् ब्रूते सर्वथा तन्न किंचिद्
वृद्धो वादिः कः किं महिम्नवादी. गुरूए विद्यापात्र योग्य जाणी आचार्यपद देइ श्री वृद्ध वादीसूरि नाम आप्यु. इति वृद्धवादीसूरि संबंध. पुन: हवे
श्री कल्याणमंदिर स्तोत्रनी उत्पत्ति : श्री वृद्धवादीसूरि विहार करता भृगुकच्छे आव्या. एवामां मालवमंडले उज्जेणी नगरीए कौशिकगोत्री देवऋषि नामे वाडव रहे छे. तेने देवसीका नामे स्त्री छे. तेनो पुत्र कुमुदचंद्र नामे महा षट् अंगनो जाण छे. तेने अन्य पंडितना मुख थकी वाग्देवी जेने प्रसन्न छ तेवा वृद्धवादीनो घणो महिमा सांभळी अत्यंत गर्व करी जे मने विद्यावादमां जीतशे तेनो हुँ शिष्य थईश एहवी प्रतिज्ञा धारी. ज्यां भरूचे श्री वृद्धवादी छे त्यां आव्यो. एवामां वृद्धवादी देहचिंताए नगर बहार आव्या छे, त्यां बंने एकठा मळ्या. वन विषे गोवालीआ तथा पिंडार गो चारे छे. कुमुदचंद्रे विद्यावादनो आशय जणाव्यो. तेह पिंडारने शाखिया करी विद्यावाद प्रारंभ्यो. त्यां प्रथम कुमुदचंद्रे संस्कृत वाणी कही, पिंडार [न] समजे ने कहे, 'ए विद्या कांइ नहि. ब्राह्मण, तुं फोगट आरडे छे, मूर्ख छे.' त्यारे वृद्धवादिसूरि अवसरना जाण होई कल्पक रजहरण कटिए बांधी डंड उंचो हाथे राखी प्रदक्षिणारूपी घेरणीए नाचता हुआ मुखे एम भणे जे, अथ -
चालिए [नवि चोरिए] नवि मारिए, परदारागमण न कीजीए, थोडा श्युं थोडु दीजीए, तउ टगिमगि सग्गि जाइए. १ गाय भिंस जिम नीलुं चरइ, तिमतिम दूधिं दूणां भरइ, तिमतिम गोवाला मनि ठरइ, छासि देयंतां तेहू तरइ. २
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org