Page Text
________________
श्रीजिनभद्रसूरिरचिता
[प्रथमः गृहीतदीपैरपि ने प्रसारितेक्षणैरपि क्वापि यदर्थितेक्ष्यते । प्रसिद्धिमागादिदमेव दूषणं महीपतौ शासति यत्र मेदिनीम् ॥ ७८ ।। धर्मगुणेषु कथामपि कर्तुं लभते न जातु वधकजनः । अस्खलितः पुनरितरः करुणैकधने नृपे यत्र ॥ ७९ ॥ न खलु मकरकेतुः सुप्रसन्नेऽपि शम्भी
___ वचन समुपलेभे रूपरेखां यदीयाम् । दधति मुदममन्दामन्यथा स्मेरनेत्रा .
मनसि युवतयः किं तं सकामा वहन्त्यः ? ॥ ८०॥ तस्य च कनिष्ठेनापि गुणगरिष्ठेन वरवीरवारप्रष्ठेनापि स्थिरप्रतिष्ठेन, वरानमारातिस्वामिसुहृबन्धुहृदयमध्यमधिवसताऽपि दलितैकसकलबहिरङ्गान्तरङ्गविपक्षकक्षण
१. यस्मिन् नृपे मेदिनी शासति यत् यस्मात् प्रसारितेक्षणैरपि गृहीतदीपैरपि अर्थिता याचकता न वापि ईक्ष्यते विलोक्यते, अतः अस्य राज्ञः नगरं 'याचक्तारहितम्' इति दूषणं प्रसिद्धं जालम् ।
२. [धर्मगुणेषु धनुःप्रत्यञ्चा । अस्खलितः कर्तुं लेभे ।]
यस्मिन् करुणैकधने नृपे वधकजनः धर्मगुणेषु धनुषः गुणेषु, अथवा धनुषि, तद्गुणे च कथामपि कर्तुं न लभते परन्तु इतरो जनः अवधकजनः धर्मविषये तद्गुणविषये च अस्खलितः सन् कथां करोत्येव, अत्र वधकजनपक्षे धर्मशब्दः धनुषो वाचकः, गुणशब्दश्च धनुष्प्रत्यञ्चावाचकः तथा अवधकजनपक्षे धर्मशब्दः अहिंसा-सत्यादिधर्मस्य वाचकः, गुणशब्दश्च शौर्य-क्षमा-मार्दवादिगुणानां वाचकः । तथा च कोशः
"धर्मो यमोपमापुण्यस्वभावाऽऽचारधन्वसु । सत्सर्गेऽहत्य हिंसादौ न्यायोपनिषदोरपि ॥ धर्म दामादि के ।"
-(हैम अने० कां० २, श्लो० ३३०, ३३१) तथा"गुणो ज्यासूदतन्तुषु । रज्जौ सत्वादी सन्ध्यादौ शौर्यादौ भीम इन्द्रिये ।। रूपादावप्रधाने च दोषान्यस्मिन् विशेषणे ।।-(हैम अने० कां० २, श्लो०- १३९-१४१)
३. शम्भुना दग्धः मकरकेतुः कामः शम्भौ सुप्रसन्ने जातेऽपि यदीयां यन्नृपसल्का रूपरेखा वचन न लेभे? यदि न लेभे तदा अन्यथा-कामस्य अनङ्गस्य अभावे-स्मेरनेत्रा विस्फारितनेत्रा युवतयः तं कामं वहन्त्यः सकामाः अमन्दां मुदं दधति इति किम् कथं स्यात् ? यदि कामो जीवितः स्यात् तदैव 'युवतयः सकामाः' एतत् संभवति । स च जीवितः कामः अयं नृप एव, अत एव तं युवतयः मनसि दधति-धारयन्ति तत एव च सकामाः, अत्र कामशब्दः स्मरवाचकः, इच्छावाचकः, काम्यवाचकश्च । “कामः स्मरेच्छा-काम्येषु" "कामं वाढेऽनुमति-रेतसोः ॥"-(हैम अने० कां० २, श्लो० ३२३, ३२९)
४. [ प्रष्ठेनापि स्थिर प्रतिष्ठेन वेगवता अग्रगेण, स्थिरस्थितिना ।]
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
.
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002639 |
| Book Title | Madanrekha Akhyayika |
| Original Sutra Author | Jinbhadrasuri |
| Author | Bechardas Doshi |
| Publisher | L D Indology Ahmedabad |
| Publication Year | 1973 |
| Total Pages | 304 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 15 MB |