________________
७६
प्रद्युम्न कुमार-चुप
आम भारतना अनेक भाषाना कथा - साहित्यमां आ भ्रष्टाचारनां आळनु घटक समावती अनेक कथाओ प्राप्त थाय छे. विदेशो कथासाहित्यमा पण आ कथाघटकना अनेक कथाओमां उपयोग थयेला छे. डॉ. भायाणोए तेना उदाहरणार्थे प्राचीन मिसरी साहित्यमांथी "बे वंधुओनी वार्ता"नो, "इलिएड "मांनी बेलेरे। फोननी कथानो तथा “बाइबल " मांथी जोसेफ अने पोटिफरना प्रसंगना उल्लेख कर्यो छे.' ते उपरान्त ग्रीक साहित्यमांनी "Phaedra and Hippolytus" नी कथामा पण भ्रष्टाचारनां आळनी वात आवे छे. कथा टूकमां आ प्रमाणे छे* :
थेसस (Theseus) नामना राजाने हिप्पोलिटा (Hippolyta ) नामनी राणीने हिप्पोलिटस नामे पुत्र हतो. पछीथी थेसस, फएड्रा नामनी बीजी स्त्रीने परण्यो. त्यारपछी हिप्पोलिटसने तेना पिताए पिथ्येअस (Pittheus) नी पासे मोकल्यो. जेणे पोताना ट्रोशननी गादीना वारस तरीके तेने दत्तक लीधो.
हिप्पोलिट से ट्रोझनमां आर्टेमिस ( Artemis ) देवीनु देवळ बंधाब्युं. आ बाबत एफडाइट नामनी देवीने अपमानजनक लागी. तेथी हिप्पोलिटसने शिक्षा करवाना हेतुथी तेनी अपरमा फएड्रा तेना प्रेममां पडे एम विचारखा लागी.
reसनी गेरहाजरीमां फएड्रा हिप्पोलिटसनी पाछळ ट्रोझनमां आवी अने त्यां तेणे हिप्पोलिटसनी कसरतशाळानी सामे एक देवळ बंधाव्यु के जेथी ते हिप्पोलिटस ज्यारे नग्न थई कसरत करे त्यारे तेने जोई शके आम ते हिप्पोलिटस प्रत्येनी कामवासनामां खूब बळवा मांडी. तेणे हिप्पोलिटस प्रत्येनो मातृभाव छूपावी राख्यो. पण ते दिवसे दिवसे सुकावा लागी आ बाबत तेनी वृद्ध धात्री जाणी गई तेथी तेणे हिप्पोलिटस उपर फएड्राने प्रेमनी मागणी करतो कागळ लखवानु जणान्यु फएड्राए ते प्रमाणे पोतानी कामवासना तृप्त करवा माटे जणावतो पत्र हिप्पोलिटस उअर पाठव्यो हिपोलिटसे ते कागळ बाळी नाख्यो अने धुंआ आ थतो फएड्राना खडमां आवी मोटेथी ठपका आपवा लाग्यो. पण त्यां तो फएड्राए पोताना कपडां फाडी नाख्यां अने मोटेथी बूमो पाडवा मांडी 'मदद मदद, मारा पर बळात्कार थाय छे'. पछो तेणे पोते गळे फांसो खाधो अने पाछळ हिपोलिटस पर भयंकर आळ मूकती गई ईत्यादि.
.
आम आ कथामा अपरमाता पुत्र पर भ्रष्टाचारनु आळ ओढाडी पोते ए आळने वधारे सचोट बनाववा गळे फांसो खाई मरी जाय छे जेथी एम साबित थाय के भ्रष्टाचार आदरनार व्यक्तिए पोतानुं कार्य पतावो ए कार्यनी जाण न थाय ए माटे भ्रष्ट थयेली व्यक्तिनुं निकंदन ज काढी नाख्युं छे. ग्रीककथा उपरांत इरानी साहित्यमां पण एक कथानकमां आ कथाघटकनों उपयोग थयो छे.
कवि फिरदौसीना 'शाहनामा' मां राजा काउस ( Kai Kaus) नी कथामां आ वात आवे छे. १. 'शोध अने स्वाध्याय' पृ. २८२
२. The Greek Myths Vol. I, P. 356 Robert Graves.
३. The Shahnāma of Firdausi Vol. II. page 200. Translated into English by Warnar Arthur George and Warnar Edmond तथा जुओ Mythology of all Races Iranian Mythology) Vol Vl. P. 336. Ed. by Albert J.
Cornoy
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org