Pradyumnakumara Cupai

SR No.: 002633
Original Sutra Author: N/A
Author: Kamalshekhar, Mahendra B Shah
Publisher: L D Indology Ahmedabad
Publication Year: 1978
Total Pages: 196
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari & Literature
File Size: 9 MB

Page 64

भूमिका
आवा दुष्ट निश्चय पछी तेओ ज्यारे एक कूवा प्रासे आव्या त्यारे त्यां कपट करी, नानाभाईने क्वामां धकेली दई, सोनेरी पोपट लई घर तरफ चाल्या.
आ बाजु मध्यरात्रिए नाना भाईए सोनेरी बंसरी बजावीने परीने बोलावी. तेनी मददथी कृवामाथी बहार नीकळी, तेनी पांखो पर बेसी, राजा-राणी पासे पहेलां आवी पहोंच्यो अने कह्यु के, 'मोटा भाईओ सोनेरी पोपट लावशे'.
थोडा समयमा मोटा भाईओ सोनेरी पोपट लईने आव्या अने अडधु राज्य माग्यु, पण त्यां नाना माईने सुखरूप घरे जोई दिग्मूढ बनी गया. त्यारबाद नाना भाईए माता-पिताने सर्व वृत्तान्त जणाव्यो. आ जाणी राजाए छए मोटा भाईओने देशनिकाल करी नानानी साथे राज्य भोगव्यु'.
बीनी एक बंगाळनी लोककथामां पण, साहसिक कार्य करवामां पराजित मोटा भाईओ ते कार्यमा विजयी नीवडेला नाना भाई प्रत्ये इर्ष्यामां सळगता दगो करी मारी नाखवानो प्रयत्न करे छे. कथानुं शीर्षक छे-सुवर्णनु पक्षी. कथासार आ प्रमाणे छे :
एक राजाना उद्यानमा एक वृक्षना सुवर्णनां पाननी घणी चोकी करवा छतां चोरी थती हती तेथी राजाए पोताना त्रण पुत्रोने चोकी करवानु का. प्रथम बे कुमारो चोर पकडी न शक्या. सौथी नाना पुगे रातना जागरण करी उद्याननो पहेरो भरवा मांडयो. ते समये जोयं तो एक सोनेरी पंखी त्यां आवी सुवर्णन एक पान तोडी लई जतु तु. नाना राजपुत्रो ताकीने तीर माय. परन्तु ते पंखी मरी न जा मात्र तेनु सुवर्णतुं पीछु नीचे पड्यु. नाना पत्रे पीक लई राजाने बताव्यु अने बधी वात जणावी. राजाए अणे गजकुमारोने सुवर्णर्नु पक्षी लाववानी आशा करी.
प्रथम मोटो राजकुमार सुवर्णपंखीनी शोधमां नीकळथो. रस्तामा एक शियाळे शीखामण आपी के, 'आगळ जतां जे बे धर्मशाळा आव तेमांथी जेमा नाचगान थतां होय तेवी धर्मशाळामां न मतां जे अंधारी धर्मशाळा होय तेमां रहेजे.' आगळ जतां राजकुमारे ते प्रमाणे बे धर्मशाळा नोई, पण शियाळनु को अवगणी नाचगान थतां हतां ते धर्मशाळामां उतयों भने मुग्ध बनी सुवर्णपंखीनी वात वीसरी गयो. वचला राजकुमारे पण ते ज प्रमाणे कयु.
आखरे सौथी नानो पुत्र सुवर्णपंखीनी शोधमां नीकळ्यो. तेणे शियालनी शिखामण मानी अने अंधारी धर्मशाळामा उतो. एने बीजे दिवसे सवारमा शियाळ मळयु. त्यार बाद शियाळनी मददथी ए नाना पुत्रे अनेक पराक्रमो बतावी सुवर्णपंखी, सुवर्णसुंदरी, अने सुवर्णअश्व प्राप्त कयां.
ते लईने नानो भाई नगर पासेनी ए ज बे धर्मशाळा पासे आव्यो. त्यां फांसीनी शिक्षा पामेला पोताना बन्ने भाईओने तेणे हजार सुवर्ण-महोरो आपी छोडाव्या. अणे भाईओ स्वदेश आववा नीकळ्या.
रस्तामां सुवर्णसुंदरीन रूप जोई मोटो कुंवर तेना पर मोहित थई गयो. तेने प्राप्त करवा बन्ने मोटा भाईओए षड्यंत्र रच्युं अने ते मुजब ज्यारे एक नदी पासे आवी त्यारे तेओए नाना १. पात्र अने प्रसंगालेखननी दृष्टिए विगतफेर साथे आवा प्रकारचें कथानक आ ज पुस्तक
मां (The Sand river, The Stone Boat and The Monkey
Ferryman' ए नामनी कथामां निरूपायुं छे. पृ. ७२-७८ २. 'भारत लोककथा'-भाग-८मो पृ. १६४-१६७ संपा० गुजराती प्रेस