________________
इतिहास और परम्परा ] त्रिपिटकों में निगण्ठ व निगण्ठ नातपुत्त : मूल पालि
निसिनो खो आयस्मा आनन्दो भगवन्तं एतदवोच – “पूरणेन, भन्ते, कस्सपेन छलमिजातियो पञ्ञत्ता - तण्हा भिजाति पञ्ञत्ता, नीलाभिजाति पञ्ञत्ता, लोहिताभिजाति पञ्ञत्ता, हलिद्दामिजाति पञ्ञत्ता, सुक्काभिजाति पञ्ञत्ता, परमसुक्काभिजाति पञ्ञत्ता ।
"तत्रिदं भन्ते, पूरणेन कस्सपेन तण्हाभिजाति पञ्ञत्ता, ओरब्भिका सुकरिका साकुणिका माविका लुद्दा मच्छघातका चोरा चोरघातका बन्धनागारिका ये वा पन पि केचि कुरूरकम्मन्ता ।
" तत्रिदं, भन्ते, पूरणेन कस्सपेन नीलाभिजाति पञ्ञत्ता, भिक्खू कण्टकवुत्तिका ये वा पन पि केचि कम्मवादा किरियवादा |
"तत्रिदं भन्ते, पूरणेन कस्सपेन लोहिताभिजाति पञ्ञत्ता, निगण्ठा एकसाटका | " तत्रिदं भन्ते, पूरणेन कस्सपेन हलिद्दाभिजाति पञ्ञत्ता, गिही ओदातवसना अचेलक
सावका ।
५२६
"तत्रिदं भन्ते, पूरणेन कस्सपेपन सुक्काभिजाति पञ्ञत्ता, आजीवका आजीवकिनियो ।'
: २६ :
सच्चक निगण्ठपुत्र
सच्चकस्स पञ्हो
एव मे सुतं । एकं समयं भगवा वेसालियं विहरति महावने कूटागारसालायं । तेन खोपन समयेन भगवा पुब्बण्हसमयं सुनिवत्थो होति पत्तचीवरमादाय वेसालि पिण्डाय पविसितुकामो | अथ खो सच्चको निगण्ठपुत्तो जङ्घाविहारं अनुचङ्कममानो येन अनुविचरमानो महावनं कूटागारसाला तेंनुपसङ्कमि । अद्दमा खो आयस्मा आनन्दो सच्चकं निगण्ठपुत्तं दूरतो व आगच्छन्तं । दिस्वान मगवन्तं एतदवोच - " अयं, भन्ते, सच्चको निगण्ठपुत्तो आगच्छति भस्सप्पवादको पण्डितवादो साधुसम्मतो बहुजनस्स । एसो खो, भन्ते, अवण्णकामो बुद्धस्स, अवणकामो धम्मस्स, अवण्णकामो सङ्घस्स । साधु, भन्ते, भगवा मुहुत्तं निसीदतु अनुकम्पं उपादाया" ति । निसीदि भगवा पञ्ञत्ते आसने । अथ खो सच्चको निगण्ठपुत्तो येन भगवा तेन सङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवता सद्धि सम्मोदि, सम्मोदनीयं कथं सारणीयं वीपिसारेत्वा एकमन्तं निसीदि । एकमन्तं निसिन्नो सच्चको निगण्ठपुत्तो भगवन्तं एतदवोच –०...
सच्चकस्स भगवति सद्धा
एवं वृत्ते, सच्चको निगण्ठपुत्तो भगवन्तं एतदवोच -- "अच्छरियं, भो गोतम, अब्भुतं, भो गोतम ! यावञ्चिदं मोतो गोतमस्स एवँ आसज्ज आसज्ज वुच्चमानस्स, उपनीतेहि
१. सुत्तपिटके अंगुत्तरनिकाय पालि, छक्क निपाता, महावग्गो, छलभिजातिसुत्तं, ६-६-३; पृ० ६३-६४ ।
Jain Education International 2010_05
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org