________________
४८८
आगम और त्रिपिटक : एक अनुशीलन
[खण्ड :
राजकुमारो भगवन्तं भुत्ताविं ओनीतपत्तपाणि अन्यतरं नीचं आसनं गहेत्वा एकमन्तं निसीदि ।
एकमन्तं निसिन्नो खो अभयो राजकुमार भगवन्तं एतदवोच-''भासेय्य नु खो, भन्ते, तथागतो तं वाचं या सा वाचा परेसं अप्पिया अमनापा" ति ?
"न ख्वेत्थ, राजकुमार, एकंसेना" ति। एत्थ, भन्ते, अनस्सुं निगण्ठा" ति। "किं पन त्वं, राजकुमार, एवं वदेसि-'एत्थ, भन्ते, अनस्सु निगण्ठा" ति ?
"इधाहं, भन्ते, येन निगण्ठो नातपुत्तो तेनुपसंकमि, उपसङ्कमित्वा निगण्ठं नातपुतं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नं खो मं, भन्ते, निगण्ठो नातपुत्तो एतदवोच-"एहि त्वं, राजकुमार, समणस्स गोतमस्स वादं आरोपेहि। एवं ते कल्याणो कित्तिसहो अल्भग्गाच्छस्सति-अभयेन राजकुमारेन समणस्स गोतमस्स एवं महिद्धिकस्स एवं महानुभावस्स वादो आरोपितो' ति । एवं वुत्ते, अहं, भन्ते, निगण्ठं नात पुत्तं एतदवोचं'यथा कथं पनाहं. भन्ते, समणस्स गोतमस्स एवं महिद्धिकस्स एवं महानुभावस्स वादं आरोपेस्सामी' ति?
एहि त्वं, राजकमार, येन समणो गोतमो तेनुपसङकम' उपसङकमित्वा समणं गोतमं एवं वदेहि-भासेय्य नु खो, भन्ते, तथागतो तं वाचं या सा वाचा परेसं अप्पिया अमनापा ति ? सचे ते समणो गोतमो एवं पुट्ठो एवं ब्याकरोति-- मासेय्य, राजकुमार, तथागतो तं वाचं या सा वाचा परेसं अप्पिया अमनापा ति, तमेनं त्वं एवं वदेय्यासि-अथ किं चरहि ते, भन्ते, पुथुज्जनेन नानाकरणं ? पुथुज्जनो पि हि तं वाचं भासेय्या या सा वाचा परेसं अप्पिया अपनामा ति । सचे पन ते समणो गोतमो एवं पुट्ठो एवं ब्याकरोति-न, राजकुमार, तथागतो तं वाचं भासेय्य या सा वाचा परेसं अप्पिया अपनापा ति, तमेनं त्वं एवं वदेय्यासि-अथ किं चरहि ते, भन्ते, देवदत्तो ब्याकतो-आपायिको देवदत्तो, नेरयिको देवदत्तो, कप्पट्ठो देवदत्तो, अतेकिच्छो देवदत्तो ति ? ताय च पन ते वाचाय देवदत्तो, कुपितो अहोसि अनत्तमनो ति। इमं खो ते, राजकुमार, समणो गोतमो उभतोकोटिकं पन्हं पुट्ठो समानो नेव सक्खिति उग्गिलितुं न सक्खिति ओगिलितुं । सेय्यथापि नाम पुरिसस्स अयोसिङ्घाटकं कण्ठे विलग्गं, सो नेव सक्कुणेय्य उग्निलितुं न सक्कुणेय्य ओगिलितुं; एवमेव खो ते, राजकुमार, समणो गोतमो इमं उभतोकोटिकं पन्हं पुट्ठों समानो नेव सविखति उग्गिलितुं न सक्खि ति ओगिलितुं" ति।
अनुकम्पाय अप्पियं पि भासेय्य - तेन खो पन समयेन दहरो कुमारो मन्दो उत्तानसेटको अभयस्स राजकुमारस्स अके निसिन्नो होति । अथ खो भगवा अभयं राजकुमारं एतदवोच-"तं किं मनसि राजकुमार, सचायं कुमारो तुम्हं वा पमादमन्वाय धातिया वा पमादमन्वाय वा कळं वा कठलं वा मुखे आहरेय्य, किन्ति नं करेय्यासी' ति ?
"आहरेय्यस्साह, भन्ते । सचे, मन्ते, न सक्कुणेय्यं आदिकेनेव आहतु, वामेन हत्थेन सीसं परिग्गहेत्वा दक्खिणेन हत्थेन वङ्कगुलिं करित्वा सलोहितं पि आहरेय्यं । तं किस्स हेतु ? अत्थि मे, भन्ते, कुमारे अनुकम्पा" ति ।।
"एवमेव खो, राजकुमार, यं तथागतो वाचं जानाति अभूतं अतच्छं अनत्थसंहितं सा
Jain Education International 2010_05
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org