________________
भगवतीचूर्णिः
भव आगरिसे कालंतरे य समुग्घात खेत्त फुसणा य । भावे परिमाणे खलु अप्पाबहुत्ते नितंठाणं ॥३॥
कति णं भंते ! नितंठाणं ? पुच्छा, पंच कंठा। पुलागो असारो जहा वण्णेसु पलंजी, एवं पंचसु ठाणादिसु णिस्सारत्तं जो पडिवजति सो पुलागो। लिंगपुलागो लिंगातो पुलागी होतो । अहासुहो एतेसुं चेव थोव विराहगो । बकुसो सरीरसुस्सुसाभिरतो, अंततो दूसितावणगो आभोएण जाणतो करेति । अणाभोगेणं जाणंतो संथुजे अजाणिज्जंतो अहवा संवुडो मूलगुणादिसु, असंवुडो तेसु चेव पंचहा-उच्छ्रितं शीलं यस्य पंचसु प्रत्येक ज्ञानादिसु सो कुसीलो दुविहो-मूलतो पडिस्सेवणाकसायकुसीलो, तस्सेवणा सिस्साराधना विवरीता पडिगता वा सेवणा पडिसेवणा पंचसु ५ । कसातकुसीलो जस्स णादिसु कसाएहिं विराहणा कजति णितंठो-णिग्गतगच्छो उवसंतकसातो खीणकसातो वा अंतोमुहत्तकालितो पढमसमतो अंतोमुहुत्तस्स समयरासीए आदि पडिवजमाणो चरिमो अंतो समतो सेसा अपढमो, अचरिमा आदि मज्झ अद्धा सुहुमो एतेसु सव्वेसु सिणातो स्न्यातः । मोहणिज्जादिचतुकम्ममलववगतो सिणातो । अच्छवी अव्यथकः सबलो सुद्धासुद्धो एगंतसुद्धो असबलो, अंशा: अवयंशाः कर्माख्याः ते अवगता यस्य सो अकम्मंसो। संसुद्धाणि णाणादीणि धारेति । संसुद्धणाण-दंसणधरो, अरिहो पूजाए, जितकसातो जिणो, एसो पंचविहो सिणातो । एसो सद्दत्थो भणितो । एत्थ य सव्वेसिं च लद्धित्थाणाणि । पुलागलद्धी णामं जा चक्कवष्टि सबलं सवाहणं संचुण्णेति सरीरा, तहा-बकुसठाणाणि संजमठाणाणि तब्विहाणि । तहा कुसीलणियंठसिणाताणं पाडेक्कं भाणितव्वाणि । पण्णवणाए पदं गतं । वेदे त्ति, तव्विहा लद्धी इत्थीए णत्थि । बकुसपडिसेवणा कुशीला तिविहा वि । कसायकुसीलो सवेयगो अवेदणो वि उवसंतवेदो वि णोवासेणीतो उवरिहत्तवत्तीणियंठो दुविहो ति । अवेदतो सिणातो खवियवेदतो चेव सरागे ति य कंठं । 'कप्पेति पदं' - "आहेलुक्कुद्देसिय सेजायर रायपिंड कतिकम्मे । दति जेट्ठ पडिक्कमणे मासं पजोसवण कप्पे ॥१॥” एतेसु दससु ठाणेसु पुरिम-पच्छिमाहिता तेण ते ठितकप्पा मज्झिमा ठिता य सभवतो णातूण भाणितव्वं । तेण ते अद्विताद्वितकप्पा । तहाविहलद्धिठाणपत्तीतो । कंठा । पुलागादिसु तहा बि ति वयं वक्खाणं कप्पस्स । जिणकप्पो थेरकप्पो । अतीतकप्पो तिविहो ठाणेसु कंठा । चरित्तं पंचविहं । सामाइयं छेद० परि० सु० अहक्खातं पुला(गा)दिसु कंठं । पडिसेवण त्ति दारं, पडिसेवणा तस्स ठाणस्स आसेवणा सा य मूलूत्तरगुणलद्धीणं पडिसेवणा पुलागादिसु संभवतो कंठा । णाणपदं कंठं । पुलागादिसु
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org