________________
२०
द्वादशारनयचक्रम्
__ ५४४ २
" १२ "१३
विषयाः पृ० पं० विषयाः
पृ. ५० प्रदीपदृष्टान्तः
५३७ । सर्वभावानां प्रवृत्तिसामान्यानतिवृत्तित्वकथनम् ५५२ २२ प्रकारान्तरेण दृष्टान्तदाष्टॉन्तिकसंघटनम् , २ केनचित्फलोद्देशेन प्रवृत्तिविशेषः कारकाणामिति लोकेऽपि तथाप्रतिपत्तिदर्शनप्रतिपादनम्
| वचनेन सामान्यप्रवृत्तेः क्रियात्वमुक्तमिति तयावर्णनम्
कथनम्
५४३ प्रविश पिण्डीमिति निदर्शनम्
विशेषास्तूपजायमाना इति ग्रन्थस्यापि प्रतिक्षेपः .. १ कर्तुस्तिपोपात्तत्वसमर्थनम्
तद्व्याख्यानम्
___" १२ व्याख्यायां पाणिनिसूत्रप्रमापणम्
प्रवृत्तिविशेषोऽपि प्रवृत्तिसामान्यमेवेति कथनम् , १६ गच्छतिः स्वांशोपात्तार्थविषयक एवेति साधनम् ,, ६ प्रवृत्तिसामान्य भवनमपि कारकान्तराण्यपेक्षत वैपरीत्ये दोषाभिधानम्
। इति कथनम् अर्थप्रकरणाद्यापादनाच्चेति हेतुवर्णनम्
तत्रोदाहरणम् श्रोत्राप्यश्रुतोऽपि कर्ता गृह्यत इति वर्णनम् ५३९ २ प्रवृत्तिविशेषत्वेनाभूतत्वस्यासिद्धत्वोक्तिः नामाख्यातौ परस्पराभिसम्बद्धद्रव्यक्रियावाचिना
सामान्यस्य प्रवृत्तिविशेषत्वसाधनम् वित्युपसंहरणम्
द्रव्यत्वे सत्यगत्यादित्वादिति हेतोरसिद्धिवर्णनम् । इत्थं भवनमेव द्रव्यक्रियाभेदं भवतीति रूपणम् ,,
| तव्यावर्णनम् तयाख्यानम्
तत्रैवानकान्तिकत्वोद्भावनम् . क्रियालक्षणकथनम्
आकाशस्य नित्यस्थितत्वनिराकरणम् विशेषपदप्रयोजनवर्णनम्
| तद्वर्णनम् विशेषाग्यापिक्रियाया अक्रियात्वोक्तिः
गतिमत एव स्थानमिति कथनम् वैयाकरणक्रियालक्षणव्याख्या
५४०१ अनैकान्तिकत्वसमर्थनम् कारकाणामिति षष्टीव्याख्या
गत्यभावो गतिनिवृत्तिरिति शङ्कनम् प्रवृत्तिमात्रपरिग्रहे दोषवर्णनम्
गत्यभावमात्रस्थानस्य निरुपाख्यताप्रसअनम् क्रियायाः स्वरूपकथनम्
गतिविशिष्टत्वाद्त्यभावो न निरुपाख्य इति अन्यफलाभावकथनम्
शङ्कनम् विशेषक्रिया तु व्यवहारक्षमेति कथनम् ५४१ १ | तब्याख्यानम् प्रवृत्तिसामान्यस्याक्रियात्वकथनम्
| सोपाख्याभावस्य सत्त्वादस्मादिष्टमेव त्वयोदितमिति विशेषाव्यापित्वादिति हेतुः
, ६ समाधानम् तत्र दृष्टान्तवर्णनम्
भवनं भाव इति निरुक्तिस्तदपरित्यागेन तरस्वाप्रवृत्तिसामान्यक्रियावादिनो द्रव्यं क्रिया च द्वौभावः
भाव्यादिति निरूपणम् क्रिया द्वितीयो भाव इति नोपपद्यत इति
क्रियाविशेषव्यवहार्यः वस्त्वन्तरमेव विनाश इति कथनम्
५४२ । प्रतिपादनम् तब्धावर्णनम्
| तव्यावर्णनम् प्रवृत्तिविशेषक्रियापक्षोपसंहारः
जागरणस्वामनिदर्शनम् तत्पक्षप्रतिक्षेपः
दार्टान्तिकवर्णनम् त्वयापि प्रवृत्तिसामान्यस्य क्रियात्वमभ्युपगतमे
तृतिर्न भोजननिवृत्तिहेतुहेतुमद्भावात् कथमुत्तरवेति प्रतिपादनम्
___भावाभिव्यक्तिः पूर्वभावनिवृत्तिरिति शङ्कनम् , १९ नहीह कश्चिदिति ग्रन्थेन प्रवृत्तिर्भावानामात्मेति
तन्निरूपणम्
५४८ ५ स्वीकृतमेवेति वर्णनम्
तृप्तिरेव भुजिनिवृत्तिरिति समाधानम् फलान्तरहेतुहेतुभावाविभक्तवृत्तिः सर्वभावे
क्रियान्तरप्रादुर्भावेन विना न क्रियानिवृत्तिरिति स्वित्युक्तेरिति हेतुकथनम्
" १८ कथनम्
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org