________________
४१६
उत्तरज्झयणाणि-१ ततो मुनिः किं कृतवानित्याहतं पुव्वनेहेण कयाणुरागं नराहिवं कामगुणेसु गिद्धं । धम्मंसिओ तस्स हियाणुपेही चित्तो इमं वयणमुदाहरित्था ॥१५॥
व्याख्या-तं ब्रह्मदत्तं पूर्वस्नेहेन कृतानुरागं नराधिपं कामगुणेषु शब्दादिषु गृद्धं धर्माश्रितो धर्मे स्थितस्तस्य चक्रिणो हितानुप्रेक्षी हितकाङ्क्षी चित्रमुनिरिदं वचनमुदाहृतवान् ॥१५॥
तदेवाहसव्वं विलवियं गीयं सव्वं नर्से विडंबिणा । सव्वे आभरणा भारा सव्वे कामा दुहावहा ॥१६॥ बालाभिरामेसु दुहावहेसु न तं सुहं कामगुणेसु रायं ! । विरत्तकामाण तवोहणाणं जं भिक्खुणं सीलगुणे रयाणं ॥१७॥
अनयोर्व्याख्या-सर्वं विलपितं विलापप्रायं निरर्थकतया गीतं मद्यपगीतवत् । सर्वं नाट्यं विडम्बनाप्रायं यक्षाधिष्ठितपीतमद्याद्यङ्गविक्षेपवत् । सर्वाण्याभरणानि भारास्तत्त्वतो साररूपत्वात् तेषाम् । तथाहि
भार्या प्रणयवत्यासीत् श्रेष्ठिनः कस्यचित् पुरा । अन्यदाऽऽनाय्यत श्वश्र्वा शिलापुत्रस्तयान्तरात् ॥१॥ अतिभारतया नेतुं न शक्नोमीति साऽवदत् । तच्च शुश्राव तद्भर्ताऽलीकं बद्धोत्तरं वचः ॥२॥ शिक्षणीया मयैषेति ध्यात्वा काञ्चनपत्रकैः । शिलापुत्रं मठाप्यास्यै प्रादाद् दुःसहवीवधम् ॥३॥ सा कण्ठाभरणीचक्रे तं हर्षापूर्णमानसा ।
तं वृत्तं स्मारिता भर्नान्यदा वैलक्ष्यमाप च ॥४॥ एवमाभरणानां तत्त्वतो भारता । तथा सर्वे कामाः शब्दादयो दुःखावहा मृगादीनामिवायतौ दुःखहेतुत्वाच्चेति । तथा बालानामज्ञानामभिरामेषु चित्ताभिरतिहेतुषु दुःखावहेषु न तत् सुखं कामगुणेषु मनोज्ञशब्दादिषु 'सेव्यमानेष्विति शेषः' राजन् ! विरक्तकामानां विषयपराङ्मुखानां तपोधनानां, यत् ‘सुखमिति योज्यम्' भिक्षूणां शीलगुणे रक्तानामिति गाथाद्वयार्थः ॥१६-१७॥
_Jain Education International 2010_02
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
