Agam 25 Prakirnak 02 Atur Pratyakhyan Sutra

SR No.: 002562
Original Sutra Author: Veerbhadra Gani
Author: Kirtiyashsuri
Publisher: Sanmarg Prakashan
Publication Year: 2010
Total Pages: 400
Language: Prakrit, Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, F000, & F020
File Size: 11 MB

Page 18

પ્રાસ્તાવિક
૧૭
પરમાત્મા શ્રી મહાવીરદેવના જ શિષ્યવરે સંરચન કરેલું હોવાથી આ આગમગ્રંથ રચનાની દૃષ્ટિએ ૨૫૦૦ થી વધુ વર્ષ પ્રાચીન છે. આ આગમગ્રંથ કેવળજ્ઞાની, ચૌદપૂર્વી, સૂત્રકાર પરમર્ષિઓ જે કાળમાં વિદ્યમાન હતા તે કાળથી જ નિશ્ચિતપણે સમાધિ સાધનાના સાધનરૂપે આ ગ્રંથ અનેકાનેક સાધકોને પરમ આલંબનભૂત બનેલ છે.
66
પ્રસ્તુત આગમનું પ્રાકૃત નામ “અર્પવ્યવસ્થાળ પડ્વયં” છે, જે સંસ્કૃતમાં “તુરપ્રત્યાઘ્યાનપ્રજીńમ્” નામે પ્રચલિત છે. નંદીસૂત્રકાર મહર્ષિ આ નામની વ્યુત્પત્તિ કરતાં જણાવે છે કે,
**
" आतुरः चिकित्स्यक्रियाव्यपेतस्य प्रत्याख्यानं यत्राध्ययने विधिपूर्वकमुपवर्ण्यते तदातुरप्रत्याख्यानम् {"
મૃત્યુની મંગળપળો જ્યારે આંખ સામે ઉપસ્થિત થાય છે, શારીરિક ચિકિત્સા કરવાનો સાધક પાસે જ્યારે અવસર હોતો નથી, માત્ર સમભાવે એણે જ્યારે મૃત્યુને વધાવવાનું રહે છે ત્યારે ‘આતુરતા’ પ્રગટે છે. તેવા આતુર બનેલા સાધકને ‘આતુર’ કહેવાય છે.
આતુર કક્ષાનો સાધક અંત સમયે ચાર શરણનો સ્વીકાર, દુષ્કૃતની ગર્જા, સુકૃતની અનુમોદના કર્યા બાદ નિરપવાદપણે સર્વ સાવધયોગોનો ત્યાગ કરવા સ્વરૂપ જે પ્રત્યાખ્યાન (નિયમ વિશેષ) કરે, તેને ‘આતુર પ્રત્યાખ્યાન” કહેવાય છે. આ આગમમાં આ જ વિષય વર્ણવાયેલો હોવાથી આ પ્રકીર્ણક “આતુર પ્રત્યાખ્યાન પ્રકીર્ણક” એમ સાન્વર્થક નામ ધરાવે છે.
66
ગ્રંથની શરૂઆતમાં ગ્રંથકાર મહર્ષિએ સ્વતંત્ર નવું મંગલાચરણ ન કરતાં સ્વરચિત શ્રી ચતુઃશરણ પ્રકીર્ણક આગમમાં પોતે કરેલા મંગલાચરણને જ અન્વયી બનાવ્યું છે. એનાથી ચતુઃશરણ પ્રકીર્ણક સાથે આતુર પ્રત્યાખ્યાન પ્રકીર્ણકનો સીધો સંબંધ હોવાનું સૂચિત કર્યું છે.
બીજી અપેક્ષાએ વિચારીએ તો જિનોક્તતત્ત્વરૂપ ‘બાલપંડિતમરણ’નું સ્વરૂપ પ્રથમ ગાથામાં બતાવ્યું છે, તે દ્વારા વિષય નિર્દેશનરૂપ મંગલાચરણ કર્યું પણ છે. જે આત્મા સમ્યગ્દષ્ટિ છે, જેણે દેશવિરતિ ધર્મનો સ્વીકાર કર્યો છે તેવો સાધક સમાધિપૂર્વક જે મરણને પ્રાપ્ત કરે તે મરણ ‘બાલપંડિત મરણ’ કહેવાયું છે. પહેલી ગાથામાં આ વાત કરી ગ્રંથકાર ગ્રંથનો પ્રારંભ કરે છે.
ગ્રંથની સાથો સાથ
દેશવિરતિધર શ્રાવક સર્વવિરતિથી રહિત હોવાના કારણે તે અંશે બાલ છે અને આંશિક વિરતિને ધારણ કરનાર હોવાના કારણે તે અંશે પંડિત છે. આ રીતે બાલ – પંડિત બે શબ્દોના સરવાળે બનેલા બાલપંડિતકક્ષાના તે શ્રાવકના બાર વ્રતોની કાંઈક સમજ ગાથા-૨થી ગાથા-૫ સુધીમાં સ્પષ્ટ કરી છે.
ગાથા-૬ અને ૭માં બાલપંડિતમરણને જે વિશેષ અક્ષરદેહ આપ્યો છે. જીવવાની આશાથી જે સાધક હજુ મુક્ત બન્યો નથી, તે કા૨ણે જેણે હજુ અંતિમ સંલેખના કરી નથી અને અણધાર્યું મૃત્યુ જેના આંગણે આવીને ઉભું છે, તેવો વ્રતધારી શ્રાવક પોતાના ઘરમાં જ સંથારામાં બેસીને આ પ્રકારના મરણનો

Translation AI Generated

## Introduction
17
This Agam text, composed by the disciples of Lord Mahavira, is over 2500 years old in terms of its creation. This Agam text has been a source of solace for countless seekers since the time of the Kevaljnani, Chaudaspurvi, and Sutrakar Paramarshis who existed during that time. It has been a tool for Samadhi Sadhana.
66
The Prakrit name of this Agam is "Arpavvyavasthaal Padvayan", which is known as "Turapratyagyanprajinm" in Sanskrit. Nandi Sutrakar Maharshi explains the etymology of this name, stating:
**
"Aturah Chikitsyakriyavyapetasya Pratyakhyanam Yatraadhyayane Vidhipurvakamupavarnyate Tadaturapratyakhyanam {"
When the auspicious moments of death are present before one's eyes, and the seeker has no opportunity to perform physical treatment, and only has to accept death with equanimity, then 'Atura' is manifested. Such a seeker who becomes 'Atura' is called 'Atura'.
The seeker in the 'Atura' state, after accepting the four refuges, acknowledging their misdeeds, and approving their good deeds, renounces all attachments without any guilt. This renunciation (special rule) is called 'Atura Pratyakhyan'. This Agam describes this very subject, hence this Prakirnak is called 'Atura Pratyakhyan Prakirnak', a synonym.
66
At the beginning of the text, the Maharshi, the author, did not create a new independent Mangalacharan, but instead used the Mangalacharan he had done in his own composition, the Shri Chatuhsharan Prakirnak Agam. This suggests a direct connection between the Chatuhsharan Prakirnak and the Atura Pratyakhyan Prakirnak.
From another perspective, the form of 'Balpanditmaran', which is the essence of the Jina's teachings, is shown in the first verse. This also serves as a Mangalacharan that indicates the subject matter. The soul that has right faith, who has accepted the Deshaviriti Dharma, the death that such a seeker attains with Samadhi is called 'Balpanditmaran'. The author begins the text by mentioning this in the first verse.
Along with the text
The Deshaviriti Dhar Shravak is free from all restraints, hence he is partially a child, and because he is partially restrained, he is partially a scholar. In this way, the understanding of the twelve vows of the Shravak who is in the Bal-Pandit state, formed by the combination of the two words 'Bal' and 'Pandit', is clarified from verse 2 to verse 5.
In verses 6 and 7, the special Akshardeha given to Balpanditmaran is described. The seeker who is not yet liberated due to the hope of living, who has not yet performed the final rites, and whose doorstep is met by unexpected death, such a Vratdhari Shravak sits in his own home in a state of Santhara and experiences this type of death.
2010_02