SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 30
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ समत्वयोग-एक समनवयदृष्टि "दुःखेष्वनुद्विग्नमनाः सुखेषु विगतस्पृहः । वीतरागभयक्रोधः स्थितधीर्मुनिरुच्यते ॥ यः सर्वत्रानभिस्नेहस्तत्तत्प्राप्य शुभाशुभम् । नाभिनन्दति न द्वेष्टि तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता ॥ रागद्वेषवियुक्तैस्तु विषयानिन्द्रियैश्चरन् । आत्मवश्यैविधेयात्मा प्रसादमधिगच्छति ॥ जैन धर्म में वीतरागता, आप्त (ईश्वर) का लक्षण माना गया है : न रागद्वेषमोहाश्च यस्याप्तः स प्रकीर्त्यते ।"२ साधु, राग और द्वेष इन दोनों पर विजय प्राप्त करने के लिए ही साधुत्व का आचरण करता है : "रागद्वेषनिवृत्यै चरणं प्रतिपद्यते साधुः ।"३ आचार्य समन्तभद्र ने कहा है कि हिंसादि पापों से निवृत्ति के लिए रागद्वेष से निवृत्त होना आवश्यक है : "रागद्वेष-निवृत्ते हिंसादिनिवर्तना कृता भवति ।"४ वे, वासुपूज्य जिनकी स्तुति करते हुए कहते हैं : "भगवन्, आप वीतराग हैं इस कारण आपको मेरी पूजा से कोई प्रयोजन नहीं, और आप वीतद्वेष हैं इस कारण किसी की निन्दा से भी आपको कोई प्रयोजन नहीं । फिर भी आपके पुण्य गुणों का स्मरण पापरूपी मैल को हटाकर हमारे चित्त को पवित्र करता है ।" "न पूजयाऽर्थस्त्वयि वीतरागे न निन्दया नाथ विवान्तवैरे । तथापि ते पुण्यगुणस्मृतिर्नः पुनातु चित्तं दुरिताञ्जनेभ्यः ।। १. श्रीमद् भगवद्गीता २-५६, ५७, ६४. २. आचार्य समन्तभद्र 'रत्नकरण्ड श्रावकाचार्य', १-६ ३. आचार्य समन्तभद्र 'रत्नकरण्ड श्रावकाचार्य,' ३-४७. ४. आचार्य समन्तभद्र 'रत्नकरण्ड श्रावकाचार्य', ३-४८ ५. समन्तभद्राचार्य, 'स्वयंभू स्तोत्र' १२-२. Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.002545
Book TitleSamatvayoga Ek Samanvay Drushti
Original Sutra AuthorN/A
AuthorPritam Singhvi
PublisherNavdarshan Society of Self Development Ahmedabad
Publication Year
Total Pages348
LanguageHindi
ClassificationBook_Devnagari & Spiritual
File Size15 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy