________________
मावश्यक-हारिभद्रीयवृत्तिः ढाभिः आषाढवहुले चतुर्थ्यामिति गाथार्थः ॥१८५॥ इदानीं तद्वक्तव्यताऽभिधित्सया एनां द्वारगाथामाह नियुक्तिकारः
जम्मणे नाम वुही अ, जाईएं सरणे इअ । वीवाहे अ अवच्चे अभिसेए रजसंगहे ॥ १८६ ॥ गमनिका-'जमण' इति जन्मविषयो विधिर्वक्तव्यः, वक्ष्यति च 'चित्तबहुलट्ठमीए' इत्यादि, नाम इति-नामविषयो विधिवक्तव्यः, वक्ष्यति 'देसूण च' इत्यादि, 'वडी यत्ति' वृद्धिश्च भगवतो वाच्या, वक्ष्यति च 'अह सो वहति भगव. मित्यादि', 'जातीसरणेतियत्ति' जातिस्मरणे च विधिर्वक्तव्यः, वक्ष्यति च 'जाईसरो य' इत्यादि, 'वीवाहे यत्ति वीवाहे च विधिर्वक्तव्यः, वक्ष्यति च 'भोगसमत्थं' इत्यादि, 'अवच्चेत्ति' अपत्येषु क्रमो वाच्यः, वक्ष्यति च 'तो भरहबंभिसुंदरीत्यादि' 'अभिसेगत्ति' राज्याभिषेके विधिर्वाच्यः 'आभोएउं सक्को उवागओ' इत्यादि वक्ष्यति, 'रजसंगहेत्ति' राज्यसंप्रहविषयो विधिर्वाच्यः, 'आसा हत्थी गावो' इत्यादि । अयं समुदायार्थः, अवयवार्थ तु प्रतिद्वारं यथावसरं वक्ष्यामः । तत्र प्रथमद्वारावयवार्थाभिधित्सयाऽऽहचित्तबहुलट्ठमीए जाओ उसभो असाढणक्खत्ते । जम्मणमहो अ सव्वो णेयव्वो जाव घोसणयं ॥ १८७॥ गमनिका-चैत्रबहुलाष्टम्यां जातो ऋषभ आषाढानक्षत्रे जन्ममहश्च सर्वो नेतव्यो यावद्द्घोषणमिति गाथार्थः ॥१८७॥ भावार्थस्तु कथानकादवसेयः, तच्चेदम्-सा य मरुदेवा नवण्हं मासाणं बहुपडिपुण्णाणं अट्ठमाण य राइंदियाणं
१ सा च मरुदेवी नवसु मासेषु बहुप्रतिपूर्णेषु अर्धाष्टसु च रात्रिन्दिवेषु. * जातीसरणेतिय (वृत्तौ), + नामेति.णिकमिति. 1 माणं राई.. बहुवीइकताणं अद्धरत्तकालसमयंसि चित्तबहुलठ्ठमीए उत्तरासादानक्वत्ते आरोग्गा आरोग्गं दारयं पयाया, जायमाणेसु य तित्थयरेसु सबलोए उज्जोओ भवति, तित्थयरमायरो-य पच्छण्णगन्भाओ भवंति जरारुहिरकलमलाणि य न हवंति, ततो जाते तिलोयणाहे अहोलोयवत्थवाओ अठ दिसाकुमारीओ, तंजहा-भोगकरा भोगवती, सुभोगा भोगमालिणी। सुवच्छा वच्छमित्ता य, पुष्फमाला अणिदिया ॥१॥ एयासिं आसणाणि चलंति, ततो भगवं उसहसामि ओहिणा जायं आभोएऊण दिवेण जाणविमाणेण सिग्घमागंतूण तित्थयरं तित्थयरजणणिं च मरुदेविं अभिवंदिऊण संलवंति-नमोऽत्थु ते जगप्पईवदाईए!, अम्हे णं देवाणुप्पिए ! अहोलोयवस्थवाओ अट्ठ दिसाकुमारीओ भगवओ तित्थगरस्स जम्मणमहिम करेमो तं तुब्भेहि न भाइयवंति, ततो तंमि पदेसे अणेगखंभसयसंनिविटं जम्मणभवणं विउबिऊण संवट्टगपवणं विउचंति, ततो तस्स भगवंतस्स जम्मणभवणस्स आजोयणं सबतो समंता तणकट्ठकंटककक्करसकराइ तमाहुणिय आहुणिय एगते
बहुव्यतिक्रान्तेषु अर्धरात्रकालसमये चैत्रकृष्णाष्टम्या उत्तराषाढानक्षत्रे अरोगा भरोगं दारकं प्रजाता, जायमानेषु च तीर्थकरेषु सर्वलोके उद्योतो भवति, तीर्थकरमातरश्च प्रच्छन्नगर्भा भवन्ति जरारुधिरकलिमलानि च न भवन्ति, ततो जाते त्रिलोकनाथे अधोलोकवास्तव्या अष्ट दिकुमार्यः, सद्यथा-भोग
रा भोगवती सुभोगा भोगमालिनी। सुवत्सा वत्समित्रा च पुष्पमाला अनिन्दिता ॥३॥ एतासामासनानि चलम्ति, ततो भगवन्तं ऋषभस्वामिनं अवधिना जातं आभोग्य दिव्येन यानविमानेन शीघ्रमागम्य तीर्थकर तीर्थकरजननी च मरुदेवीमभिवन्ध संलपन्ति-नमोऽस्तु तुभ्यं जगत्मदीपदायिके ! वयं देवानुप्रिये! अधोलोकवास्तव्याः अष्ट दिकुमार्यः भगवतस्तीर्थकरस्य जन्ममहिमानं कुर्मस्तत् त्वया न भेतव्यमिति, ततस्तस्मिन् प्रदेशे भनेकस्तम्भशतसन्निविष्टं जन्मभवनं विकुर्व्य संवर्तकपवनं विकुर्वन्ति, ततस्तस्य भगवतः जन्मभवनस्यायोजनं सर्वतः समन्तात् तृणकाष्ठकण्टककर्करशर्करादि तत् आध्य आधुयैकान्ते * उत्तरासाढ०. पक्खिवंति, ततो खिप्पमेव पचुवसमंति, ततो भगवतो तित्थगरस्स जणणीसहिअस्स पणामं काऊण नाइदूरे निविठ्ठाओ परिगायमाणीओ चिट्ठति । तओ उडलोगवत्थवाओ अट्ठ दिसाकुमारीओ, तंजहा-मेघंकरा मेघवती, सुमेघा मेघमालिनी। तोयधारा विचित्ता य, वारिसेणा वलाया ॥१॥ एयाओऽवि तेणेव विहिणा आगंतूण अब्भवद्दलयं विउवित्ता आजोयणं भगवओ जम्मणभवणस्स च्चोदयं णाइमट्टियं पफुसियपविरलं रयरेणुविणासणं सुरभिगंधोदयवासं वासित्ता पुष्फबद्दलयं विउवित्ता जलथलयभासरप्पभूयस्स विंटट्ठाइस्स दसद्धयण्णस्स कुसुमस्स जाणुस्सेधपमाणमेत्तं पुप्फवासं वासंति, तं' चेव जाव आगायमाणीओ चिट्ठति । तओ पुरच्छिमरुयगवत्थवाओ अट्ठ दिसाकुमारिसामिणीओ, तंजहा-णंदुत्तराय णंदा आणंदा शंदिवद्धणा चेव । विजया य वेजयंती जयंति अवराजिया चेव ॥१॥ तहेवागंतूण जाव न तुब्भेहिं बीहियबंति भणिऊण भगवओ तित्थगरस्स जणणिसहिअस्स परिच्छिमेणं आदंसगहथिआओ आगायमाणीओ चिट्ठति।
कुसार ) रनोरणात, तदेव यावयन्ती मा
प्रक्षिपन्ति, ततः क्षिप्रमेव प्रत्युपशमयन्ति, ततो भगवते तीर्थकराय जननीसहिताय प्रणामं कृत्वा नातिदूरे निविष्टाः परिगायन्त्यस्तिष्ठन्ति । तत ऊर्ध्वलोकवास्तव्या अष्ट दिकुमार्यः, तद्यथा-मेघरा मेघवती, सुमेघा मेघमालिनी । तोयधारा विचित्रा च, वारिपेणा बलाहका ॥१॥ एता अपि तेनैव विधिनाऽऽगत्याभ्रवर्दलं विकुर्वयित्वा आयोजनं भगवतो जन्मभवनात् नात्युदक नातिमृत्तिकं विरलशीकर (फुसारं ) रजोरेणुविनाशनं सुरभिगन्धोदकवर्षी वर्षयिस्वा पुष्पवर्दलं विकुश्यं जलस्थलजभास्वरप्रभूतस्य वृन्तस्थायिनः दशार्धवर्णस्य कुसुमस्य जानूत्सेधप्रमाणमात्रां पुष्पवर्षी वर्षयन्ति, तदेव यावद् भागायन्त्यस्तिष्ठन्ति । ततः पूर्वदिपुचकवास्तव्या अष्टौ दिकुमारीस्वामिन्यः, तद्यथा-नन्दोत्तरा च नन्दा आनन्दा नन्दिवर्धना चैव । विजया च वैजयम्ती जयन्ती अपराजिता चैव ॥1॥ तथैवागत्य यावत्त्वया न भेतव्यमिति भणिस्वा भगवतस्तीर्थकराजननीसहितारपूर्वस्यां भादर्शहस्ता मागायन्त्यस्तिष्ठन्ति । * खिप्पा.. + तह घेव.
1 यंती. पुरच्छिमेणं. Jain Education International For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org