Page Text
________________
॥२९॥
मावश्यक-हारिभद्रीयवृत्तिः मग्गिजइ । तस्स का उप्पत्ती?-एगस्स आयरियस्स चेलओ अविणीओ, तं आयरिओ अंबाडेइ, सो वेरै वहइ । अन्नया आयरिया सिद्धसिलं तेण समं वंदगा विलग्गा, उत्तरंताण वधाए सिला मुक्का, दिवा आयरिएण, पाया ओसारिया इहरा मारिओ होतो, सावो दिण्णो-दुरात्मन् ! इत्थीओ विणस्सिहिसित्ति, मिच्छावाई एसो भवरत्तिकाउं तावसासमे अच्छइ, नईए कृले आयावेइ, पंथन्भासे जो सत्थो एइ तओ आहारो होइ, णईए कूले आयावेमाणस्स सा णई अण्ण
ओ पवूढा, तेण कूलवारओ नामं जायं, तत्थ अच्छतो आगमिओ, गणियाओ सहावियाओ, एगा भणइ-अहं आणेमि, कवडसाविया जाया, सत्थेण गया, वंदइ उदाणे होइयम्मि चेइयाई वंदामि तुब्भे य सुया, आगयामि, पारणगे मोदगा संजोइया दिना, अइसारो जाओ, पओगेण ठविओ, उबत्तणाईहिं संभिन्नं चित्तं, आणिओ, भणिओ-रण्णो वयणं करेहि, कहं ?, जहा वेसाली घेप्पइ, थूभो नीणाविओ, गहिया । गणियाकूलवालगाणं दोण्हवि पारिणामिगी । इंदपाउयाओ चाणक्केण पुषभणियाओ, एसा पारिणामिया ॥ उक्तोऽभिप्रायसिद्धः, साम्प्रतं तपःसिद्धप्रतिपिपादयिषयाऽऽह
मायते । तस्य कोत्पत्तिः?-एकस्याचार्यस्य क्षुलकः (शियः) अविनीतः, तमाचार्यो निर्भसयति, स वैरै वहति । अन्यदा आचार्याः सिद्धशैलं तेन समं वन्दितुं विलनाः, अवतरता वधाय शिला मुक्ता, दृष्टाऽऽचार्यण, पादौ प्रसारितौ इतरथा मृता अभविष्यन् , शापो दत्तः-दुरात्मन् ! सीतो विनञ्जयसीति, मिथ्यावादी एष भवस्वितिकृत्वा तापसाश्रमे तिष्ठति, नद्याः कूले भातापयति, पन्धाभ्यासे यः सार्थ भायाति तत माहारो भवति, नद्याः कूले भातापयतः सा नयम्यतो म्यूडा, तेन कूलवारको नाम जातं, तत्र तिष्ठन् भागमितः, गणिकाः शब्दिताः, एका भणति-अहमानयामि, कपटश्राविका जाता, सार्थेन गता, वन्दते, विधवायो जातायां सत्यानि वन्दे यूयं च श्रुताः, भागताऽस्मि, पारणके मोदकाः सायोगिका दत्ताः, अतिसारो जातः, प्रयोगेण स्थापितः (नीरोगीकृतः), उदर्सनादिभिः संभिकं चित्तं, आनीतः, भणितः राज्ञो वचनं कुरु, कथं ?-यथा वैशाली गृह्यते, स्तूपो निष्काशितः (पातितः), गृहीता । गणिकाकूलपालक योईयोरपि पारिणा मिकी ॥ इन्द्रपादुकाः (इन्द्रकुमार्यः) चाणक्येन पर्वभणिताः, एपा पारिणामिकी ॥ ॥ उदाणे न किलम्मइ जो तवसा सो नवसिद्धो दढप्पहारिव्व । सो कम्मकूखयसिद्धो जो सव्वक्खीणकम्मंसो ॥९५२॥ ___ व्याख्या---'न कामति' न क्लमं गच्छति यः सत्त्वस्तपसा-बाह्याभ्यन्तरेण स एवंभूतस्तपःसिद्धः, अग्लानित्वाद्, दृढप्र. हारिवदिति गाथाक्षरार्थः ॥ भावार्थः कथानकादवसेयः, तच्चेदम् –एगो धिज्जाइयो दुईतो अविणयं करेइ, सो ताओ थाणाओ नीणिओ हिंडंतो चोरपल्लिमल्लिणो, सेणावइणा पुत्तो गहिओ, तंमि मयंमि सोच्चेव सेणावई जाओ, निक्किवं पहणइत्ति दढप्पहारी से णामं कयं । सो अन्नया सेणाए समं एगं गामं हंतुं गओ, तत्थ य एगो दरिदो, तेण पुत्तभंडाण मग्गंताणं दुद्धं जाएत्ता पायसो मिद्धो, सो य व्हाइउं गओ, चोरा य तत्थ पडिया, एगेण सो तस्स पायमो दिहो, छुहियत्ति तं गहाय पहाविओ, ताणि खुड्डगरूवाणि रोवंताणि पिउमूलं गयाणि, हिओ पायसोत्ति, सो रोसेणं मारेमित्ति पहाविओ, महिला अवयासेउ अच्छइ, तहवि जाइ जहिं सो चेव चोरसेणावई गाममझे अच्छइ, तेण गंतूण महासंगामो सेणावइणा चिंतियं-एएण मम चोरा परिभविजन्ति, तओ असिं गहाय निद्दयं छिण्णो, महिला से भणइ-हा णिकिव !
१ एको धिग्जानीयो दुदान्तोऽविनयं करोति, स ततः स्थानात् निष्काशितो हिण्डमानश्चौरपल्लीमाश्रितः, सेनापतिना पुत्रो गृहीतः, तस्मिन् मृते स एक सेनापतिर्जातः, . कृपं महन्तीति दृढप्रहारी तस्य नाम कृतं । सोऽन्यदा सेनया समं एक ग्रामं हन्तुं गतः, तत्र चैको दरिद्रः, तेन पुत्रपौत्रेभ्यो मायद्यः दुग्धं याचिया पायनं साधितं, स च म्रातुं गतः, चौराश्च तत्र पतिताः, एकेन तस्य तत्पायसं दृष्टं, क्षुधात इति तद्गृहीत्वा प्रधावितः, नानि क्षुलकरूपाणि रुदन्ति पितृमूलं गतानि, हृतं पायसमिति, स रोपेण मारयामीनि प्रधावितः, महिला निवारयितुं तिष्ठति, तथापि याति यत्र स एवं चौरसेनापनिाममध्ये तिष्ठति, तेन गत्वा महासंग्रामः कृतः, सेनापतिना चिन्तितं-एतेन मम चौग: परिभ्यन्ते. नोऽसिं गृहीत्वा निर्दयं छिन्नः, महिला तस्य भणति-हा निष्क्रप! किमयं कयंति?, पच्छा सावि मारिया, गम्भोऽवि दोभाए को फुरुफुरेइ, तस्स किवा जाया-अहम्मो कओ, चेडरूवेहिंतो दरिद्दत्ति परत्ती उवलद्धा, दढयरं निवेयं गओ, को उवाओत्ति, साहू दिहा, पुच्छिया यऽणेण-भगवं! को एत्थ उवाओ?, तेहिं धम्मो कहिओ, सो य से उवगओ, पच्छा चारित्तं पडिवजिय कम्माण समुग्घायणटाए घोरं खंतिअभिग्गहं गिण्हिय तत्थेव विहरइ, तओ हीलिजइ हम्मति य, सो संमं अहियासेइ, घोराकारं च कायकिलेसं करेइ, असणाइ व अलंभतो सम्म अहियासेइ, जावऽणेण कम्मं निग्घाइयं, केवलं से उप्पण्णं, पच्छा सो सिद्धत्ति ॥ उक्तस्तपःसिद्धः, साम्प्रतं कर्मक्षयसिद्धप्रतिपादनाय गाथाचरमदलमाह-'सो कम्म' इत्यादि, स कर्मक्षयसिद्धः, यः किंविशिष्ट इत्यत आह'सर्वक्षीणकर्माशः' सर्वे-निरवशेषाः क्षीणाः कर्माशाः-कर्मभेदा यस्य स तथाविध इति गाथार्थः ॥ साम्प्रतं कर्मक्षयसिद्धमेव प्रपञ्चतो निरुक्तविधिना प्रतिपादयन्नाह
दीहकालरयं जं तु कम्मं से सिअमट्टहा । सिअं धंतंति सिद्धस्स सिद्धत्तमुवजायइ ॥ ९५३ ॥ व्याख्या--दीर्घः सन्तानापेक्षयाऽनादित्वात् स्थितिबन्धकालो यस्य तद्दीर्घकालं, निसर्गनिर्मलजीवानुरञ्जनाच्च कमव
किमेतस्कृतमिति, पश्चात्साऽपि मारिता, गर्भोऽपि द्विधाकृतः स्फुरति, तस्य कृपा जाता-अधर्मः कृतः, चेटरूपेभ्यो दरिद्र इति प्रवृत्तिरुपलब्धा, दृढतर निर्वेदं गतः, क उपाय इति, साधवो दृष्टाः, पृष्टाश्चानेन-भगवन् ! कोऽत्रोपायः), तैर्धर्मः कथितः, स च तस्योपगतः, पश्चाचारित्रं प्रतिपद्य कर्मणां समुद्घासमार्याय घोरं क्षान्स्यभिग्रहं गृहीत्वा तत्रैव विहरति, ततो हील्यते हन्यते च, स सम्यक् अध्यासयति घोराकारं च कायक्लेशं करोति, अशनादि वाऽलभमानः सम्यगध्यास्ते, यावदनेन कर्म निर्धातितं (निहतं), केवलं तस्योत्पर्य, पश्चास्स सिद्ध इति ॥ Jain Education International For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002521 |
| Book Title | Agam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01 |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri, Bhadrabahuswami |
| Author | |
| Publisher | Bherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 340 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak |
| File Size | 14 MB |