Agam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01

SR No.: 002521
Original Sutra Author: Haribhadrasuri, Bhadrabahuswami
Publisher: Bherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust
Total Pages: 340
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak
File Size: 14 MB

Page 248

॥२३७॥
व्यावश्यक हारिभद्रीयवृत्तिः पत्थरितो । सेतणओ य गंधहत्थी णदीप तंतुएण गहितो, राया आदण्णो, अभयो भणति-जइ जलकंतो अत्थि तो छड्डेति, सो राउले अतिबहुअत्तणेण रतणाण चिरेण लग्भिहितित्तिकाऊण पडहओ णिम्फिडितो-जो जलकंतं देति तस्स राया रजं अद्धं धूतं च देति, ताघे पुविएण दिण्णो, णीतो, उदगं पगासितं, तंतुओ जाणति - थलं णीतो, मुको, हो, राया चिंतेति-कतो ?, पुवियस्स पुच्छति -कतो एस तुज्झं ?, निबंधे सिहं- कयपुण्णगपुत्त्रेण दिण्णो, राया तुट्ठो, कस्स अण्णस्स होहितिः, रण्णा सद्दाविऊण कतपुण्णओ धूताए विवाहितो, विसओ से दिण्णो, भोगे भुंजति, गणितावि आगता भणति - एचिरं कालं अहं वेणीबंधेण अच्छिता, सबवेतालीओ तुमं अट्ठाए गवेसाविताओ, एत्थ दिट्ठोत्ति, कतपुण्णओ अभयं भणति - एत्थ मम चत्तारि महिलाओ, तं च घरं ण याणामि, ताहे वेतियघरं कतं, लेप्यगजक्खो कतपुण्णगसरिसो कतो, तस्स अच्चणिया घोसाविता, दो य बाराणि कताणि, एगेण पवेसो एगेण णिप्फेडो, तत्थ अभओ
१] प्रविस्तृतः । सेचनकश्च गन्धहस्ती नद्यां तन्तुकेन गृहीतः, राजा खिन्नः, अभयो भगति यदि जलकान्तो भवेत् तदा स्यजेत् स राजकुलेतिहुन रत्नानां चिरेण लप्स्यत इतिकृत्वा पटहो दापितः यो जलकान्तं ददाति तस्मै राजा राज्यमधै दुहितरं च ददाति तदाऽऽपूपिकेन दत्तो, नीतः, उदकं प्रकाशितं, तन्तुको जानाति -स्थलं नीतः, मुक्तो, नष्टः, राजा चिन्तयति-कुतः ?, आपूपिकं पृच्छति कुत एप तब, निर्बंन्धे शिष्टं कृतपुण्यकपुत्रेण दत्तः, राजा तुष्टः, कस्यान्यस्य भवेत् ?, राज्ञा शब्दयित्वा कृतपुण्यको दुहिया विवादितः, विषयस्तस्मै दत्तः, भोगान् भुनक्ति, गणिकाऽध्यागता, भणति इयश्चिरं कालमहं वेणीबन्धेन स्थिता, सर्ववैतालिकास्त्वदर्थं गवेषिताः, अत्र दृष्ट इति कृतपुण्यकोऽभयं भणति-भत्र मम चतस्रो महेलाः तच गृहं न जानामि, तदा चैत्यगृहं कृतं, लेप्ययक्षः कृतपुण्यकसदृशः कृतः, तस्यार्चनिका घोषितः, द्वे च द्वारे कृते, एकेन प्रवेश एकेन निर्गमः, तत्राभयः
केतपुण्णओ य एगस्थ बारम्भासे आसणवरगया अच्छंति, कोमुदी आणसा, जधा पडिमपवेसो अश्वणियं करेह, णयरे घोसितं - सबमहिलाहिं एत्तवं, लोगोऽवि एति, ताओऽवि आगताओ, बेडरुवाणि तत्थ बप्पोत्ति उच्छंगे णिविसंति, णाताओ तेण, थेरी अंबाडिता, ताओऽवि आणिताओ, भोगे भुंजति सत्तहिवि सहितो । वद्धमाणसामी य समोसरितो, कतपुorओ सामिं बंदिऊण पुच्छति - अप्पणो संपत्ति विपत्तिं च, भगवता कथितं - पायसदाणं, संवेगेण पवइतो । एवं दाणेण सामाइयं लब्भति ४ । इदाणि विणएणं, मगधाविसए गोवरगामे पुष्कसालो गाहावती, तस्स भद्दा भारिया, पुत्तो से पुप्फसालसुओ, सो मातापितरं पुच्छति को धम्मो १, तेहिं भण्णति--मातापितरं सुस्सूसितवं दो चेव देवताई माता य पिता य जीव लोगंमि । तत्थवि पिया विसिट्ठो जस्स वसे वट्टते माता ॥ १ ॥ सो ताण एप मुहधोवणादिविभासा, देवताणि व ताणि सुस्सूसति । अण्णता गामभोइओ आगतो, ताणि संभंताणि पाहुण्णं करेंति, सो चिंतेति - एताणवि एस देवतं, एतं
१] कृतपुण्यकश्चैकत्र द्वाराभ्यासे भासनवरगतौ तिष्ठतः, कौमुदी आशा, यथा प्रतिमाप्रवेशोऽर्धनां कुरुत, नगरे घोषितं सर्व महिलाभिरागन्तव्यं, छोकोsध्यायाति, ता अपि आगताः, चेटरूपाणि तत्र बप्प इति उरसने निविशन्ते, शातास्तेन, स्थविरा निर्भर्टिसता, ता अपि आनीताः, भोगान् भुनक्ति सप्तभिरपि सहितः । वर्धमानस्वामी च समवसृतः कृतपुण्यकः स्वामिनं वन्दित्वा पृच्छति आत्मनः सम्पत्ति विपत्ति च, भगवता कथितं - पायसदानं, संवेगेन प्रब्रजितः । एवं दानेन सामायिकं लभ्यते । इदानीं विनथेन, मगधाविधये गर्वरग्रामे पुष्पशाको गाथापतिः, भद्रा तस्य भार्या, पुत्रस्तस्य पुष्पशालसुतः, स मातरपितरं पृच्छति को धर्मः १, साभ्यां भव्यते-मातरपितरौ शुश्रूषितम्यौ, द्वे एव दैवते माता च पिता च जीवलोके । तत्रापि पिता विशिष्टो यस्य वशे वर्त्तते माता ॥ १ ॥ स तयोः प्रगे मुखधावनादिविभाषा, दैवते इव तौ शुश्रूषते । अभ्यदा ग्रामभोजिक भागतः, तौ संभ्रान्तौ प्राघूर्ण्य कुरुतः, स चिन्तयति- एतयो रपि दैवतम्
एमि तो धम्मो होहिति, तस्स सुरपूस पकतो । अण्णता तस्स भोइओ, तस्सवि अण्णो, तस्सवि अण्णो, जाव सेणियं रायाणं ओलग्गिउमारद्धो, सामी समोसढो, सेणिओ इडीए गंतूण वंदति, ताहे सो सामिं भणति - अहं तुब्भे ओलग्गामि?, सामिणा भणितं - अहं ग्यहरणपडिग्गहमत्ताए ओलग्गिज्जामि, ताणं सुणणाए संबुद्धो, एवं विणएण सामाइयं लब्भति५ । इदानीं विभंगेण उन्भति, जधा - अस्थि मगधाजणवए सिवो राया, तस्स घणधन्न हिरण्णाइ पइदियहं वढति, चिंता जाया - अस्थि धम्मफलंति, तो महं हिरण्णादि वहुति, ता पुण्णं करेमित्तिकलिऊण भोयणं कारितं, दाणं च णेण दिण्णं, ततो पुन्तं रज्जे ठवेऊण सकततंत्रमयभिक्खाभायणकडुच्छुगोवगरणो दिसापोक्खियतावसाण मज्झे तावसो जातो,
मातो परिसडियपंडुपत्ताणि आणिऊण आहारेति, एवं से चिट्ठमाणस्स कालेण विभंगणाणं समुप्पन्नं संखेज्जदीवसमुद्दविसयं, ततो नगरमागंतूण जधोवलद्धे भावे पण्णवेति । अण्णता साधवो दिट्ठा, तेसिं किरियाकलावं विभंगाणुसारेण
१ पूजयामि ततो धर्मो भविष्यति, तस्य शुश्रूषां प्रकृतः । अन्यदा तस्य भोजिकः, तस्याप्यन्यः, तस्याप्यन्यः यावच्छ्रेणिकं राजानमबल गितुमारब्धः, स्वामी समवसृतः, श्रेणिक ऋख्या गरवा वन्दते, तदा स स्वामिनं भणति अहं त्वामवलगामि ?, स्वामिना भणितम् अहं रजोहरणप्रतिग्रहमात्र याऽवलग्ये, तेषां श्रवणेन संबुद्धः । एवं विनयेन सामायिकं लभ्यते । इदानीं विभङ्गेन लभ्यते, यथाऽस्ति मगधाजनपदे शिवो राजा, तस्य धनधान्यहिरण्यादि प्रतिदिवसं वर्धते, चिन्ता जाता-अस्ति धर्मफलमिति, ततो मम हिरण्यादि वर्धते, तत् पुण्यं करोमीति कलयित्वा भोजनं कारितं दानं चानेन दत्तं ततः पुत्रं राज्ये स्थापयित्वा स्वक्रतताम्रमय भिक्षाभाजन करकोपकरणो दिक्प्रोक्षिततापसानां मध्ये तापसो जातः, षडाष्टमात् परिशटितपाण्डुपत्राणि आनीय आहारयति, एवं तस्य तिष्ठतः कालेन विभङ्गज्ञानं समुपचं संख्येयद्वीपसमुद्रविषयं ततो नगरमागस्य यथोपलब्धान् भावान् प्रज्ञापयति । अन्यदा साधवो दृष्टाः, तेपां क्रियाकलाविभङ्गानुसारेण
For Private Personal Use Only