Agam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01

SR No.: 002521
Original Sutra Author: Haribhadrasuri, Bhadrabahuswami
Publisher: Bherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust
Total Pages: 340
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak
File Size: 14 MB

Page 226

॥२१५॥ भावश्यक-हारिभद्रीयवृत्तिः कर्म न वियुज्यत इत्यादि, अत्र प्रत्यक्षविरोधिनी प्रतिज्ञा, यस्मादायुष्ककर्मवियोगात्मक मरणमध्यक्षसिद्धमिति, हेतुरप्यनैकान्तिकः, अन्योऽन्याविभागसम्बद्धानामपि क्षीरोदकादीनामुपायतो वियोगदर्शनात्, दृष्टान्तोऽपि न साधनधर्मानुगतः, स्वप्रदेशस्य युक्तत्वासिद्धेः, ताप्यणानादिरूपत्वादिन्नं च जीवात कम्मेंति. तथा यच्चोकम-जीवः कर्मणा स्पष्टो न बध्यत इत्यादि' अत्रापि किं प्रतिप्रदेशं स्पृष्टो नभसेव उत त्वङ्मात्रे कंचुकेनेव, यदि प्रतिप्रदेशं दृष्टान्तदाान्तिकयोरसाम्यं, कंचुकेन प्रतिप्रदेशमस्पृष्टत्वात् , अथ त्वग्माने स्पृष्ट इति, ततो नापान्तरालगत्यनुयायिकर्म, पर्यन्तमात्रवर्तित्वाद्, बाह्याङ्गमलवत् , एवं च सर्वो जीवो मोक्षभाक्, कर्मानुगमरहितत्वात् , मुक्तवत् , तथाऽन्तर्वेदनाऽभावप्रसङ्गः, तन्निमित्तकाभावात् , सिद्धस्येव, न च भिन्नदेशस्यापि वेदनाहेतुत्वं युज्यते,शरीरान्तरगतेनातिप्रसङ्गात् ,न च स्वकृतत्वं निबन्धनम् , अत्रान्तर्वर्तिप्रदेशानां कर्मयोगरहितानां कर्तृत्वानुपपत्तेः, तस्माद् यत् किश्चिदेतदिति । एवं गेण्हिऊण सो विंझेण भणितोएवं आयरिया भणंति, ततो सो तुहिको डिओ चिंतेइ-समप्पा तो खोडेहामि, अमया नवमे पुथे साहूण पञ्चक्खाणं वणिजइ, जहा-पाणाइवायं पञ्चक्खामि जावजीवाए इत्यादि, गोष्ठामाहिलो भणति-नैवं सोहणं, किं तर्हि ? पच्चक्खाणं सेयं अपरिमाणेण होइ कायव्वं । जेसिं तु परीमाणं तं दुहं आससा होइ॥१४४ ॥ (म०भा०) व्याख्या-प्रत्याख्यानं श्रेयः, 'अपरिमाणेन' कालावधि विहाय कर्तव्यं, एवं क्रियमाणं श्रेयो भवति, येषां तु परिमाणं
एवं गृहीत्वा स विनयेन भणित:-एवमाचार्या भणन्ति, ततः स तूष्णीकः स्थितश्चिन्तयति-समाप्यतां ततः स्मरूयिष्यामि, भन्यवा नवमे पूर्व साधूनां प्रत्याश्यानं वयेते, या प्राणातिपातं प्रत्यास्यामि यावजीवं, नैवं शोभनम् । प्रत्याख्याने तत् प्रत्याख्यानं 'दुष्टम्' अशोभनं, किमिति ?, यतस्तत्र 'आससा होइ' त्ति अनुस्वारलोपादाशंसा भवति, प्रयोगश्च-यावजीवकृतावधिप्रत्याख्यानमाशंसादोषदुष्टं, परिमाणपरिच्छिन्नावधित्वात्, श्वः सूर्योदयात् परत: पारयिप्यामीत्युपवासप्रत्याख्यानवत् , तस्मादपरिमाणमेव प्रत्याख्यानं श्रेयः, आशंसारहितत्वात्, तीरितादिविशुद्धोपवासादि. वदिति गाथार्थः॥ एवं पन्नवेंतो विंझेण भणिओ-न होति एयं एवं जं तुमे भणिय, सुण, एत्तरंमि य जं तस्स अवमेसं नवमपुषस्स तं समत्तं, ततो सो अभिनिवेसेण पूसमित्तसयासं चेव गंतूण भणइ-अण्णहा आयरिएहिं भणियं अन्नहा तुमं पण्णवेसि ॥ उपन्यस्तश्चानेन तत्पुरतः स्वपक्षः, तत्राऽऽचार्य आह-ननु यदुक्तं भवता-'यावजीवं कृतावधिप्रत्याख्यानमाशंसादोषदुष्टमित्यादि' एतदयुक्तं, यतः कृतप्रत्याख्यानानां साधूनां नाशंसा-मृताः सेविष्याम इति, किन्तु भूतानां देवभवे मा भूद् व्रतभङ्ग इति कालावधिकरणम्, अपरिमाणपक्षे तु भूयांसो दोषाः, कथम् ?, अपरिमाणमिति कोऽर्थः ?, किं यावच्छक्तिः उत अनागताद्धा आहोश्विदपरिच्छेदः !, यदि यावच्छकिरस्ति, एवं सति शक्किमितकालावध्युपगमादस्मन्मतानुवाद एव, आशंसादोषोऽपि काल्पनिकस्तुल्यः, अनागताद्धापक्षेऽपि भवान्तरेऽवश्यंभावी व्रतभङ्गः, अपरिच्छेदपक्षेऽपि कालानियमात् प्रतभङ्गादयो दोषा इति । एवं आयरिएहिं भणिए न पडिवजइ, ततो जेऽवि
एवं प्रज्ञापयन् विन्ध्येन भणितः-न भवस्येतत् एवं यत्वया भणितं, ऋणु, मन्नान्तरे च यत्तस्यावशिष्टं नवमपूर्वस्व तरसमातं, तसः सोऽभिनिवेशेन पुष्पमित्रसकाशमेव गस्वा भणति-अन्यथाऽऽचार्भणितमन्यथा स्वं प्रज्ञापयसि । एवमाचार्यभणिते न प्रतिपयते, ततो येऽपि अण्णगच्छेल्लया थेरा बहुस्सुया ते पुच्छिया भणंति-एत्तियं चेव, ततो सो भणति-तुब्भे किं आणह, तित्थगरेहिं एत्तियं भणियं जहाऽहं भणामि, ते भणंति-तुमंन याणसि,मा तित्थगरे आसाएहि, जाहेन ठाइ ताहे संघसमवाओ कओ, ततो सबसंघेण देवयाए काउस्सग्गो कओ जा भदिया सा आगया भणति-संदिसहत्ति, ताहे सा भणिया-वच तित्थगरं पुच्छ -किं जं गोट्ठामाहिलो भणति तं सच्चं किं जं दुबलियापूसमित्तप्पमुहो संघोत्ति, ताहे सा भणइ-मम अणुग्गहं देह काउसग्गं गमणापडियायनिमित्तं, तओ ठिया काउस्सग्गं, ताहे सा भगवंतं पुच्छिऊण आगया भणति-जहा संघो सम्मावादी, इयरो मिच्छावादी, निहओ एस सत्तमओ, ताहे सो भणति-एसा अप्पिड्डिया वराई, का एयाए सत्ती गंतूणं ?, तोवि न सद्दहइ, ताहे संघेण बज्झो कओ, ततो सो अणालोइयपडिकतो कालगतो ॥ गतः सप्तमो निहवा, भणिताश्च देशविसं. वादिनो निहवाः, साम्प्रतमनेनैव प्रस्तावेन प्रभूतविसंवादिनो बोटिका भण्यन्ते, तत्र कदैते सञ्जाता इति प्रतिपादयन्नाहछन्बाससयाईनवुत्तराई तइया सिद्धिं गयस्स वीरस्स। तो बोडियाण दिहीरहवीरपुरे समुप्पण्णा ॥१४५॥(भा०)
भन्यगच्छीयाः स्थविरा बहुश्रुतास्ते पृष्टा भणन्ति-एतावदेव, ततः स भणति-यूयं किं जानीथ, तीर्थकरैरेतावद्भणितं यथाऽहं मणामि, ते भणन्तिवंम मानासि, मा तीर्थकरान् भाशातय, यदा न तिष्ठति तदा सङ्घसमवायः कृतः, ततः सर्वसवेन देवतायाः कायोत्सर्गः कृतो, या भद्रिका सामागता भणतिसंदिशतेति, तदा सा भणिता-ग्रज तीर्थकरं पृच्छ-किं यत् गोष्ठमाहिलो भणति तत्सत्यं किं यालिकापुष्पमित्रप्रमुखः सह इति, तदा सा भणति-ममानुग्रहं दत्त कायोत्सर्ग गमनाप्रतिधासनिमित्तं, ततः स्थिताः कायोत्सर्ग, तदा सा भगवन्तं पृष्ठा भागता भणति-यथा सर: सम्यग्वादी, इतरो मिथ्यावादी, निहव एष सममकः, सदा स भणति-एषाऽल्पर्दिका वराकी कैतस्याः शक्तिर्गन्तुं, ततोऽपिन श्रदधाति, तदा सवेन बायः कृतः, ततः सोऽनालोचितप्रतिक्रान्तः कागत;