SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 224
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ २.१३॥ मावश्यक हारिभद्वीयवृत्तिः व्याख्या— तत्र वृश्चिकेति वृश्चिकप्रधाना विद्या गृह्यते, सर्पेति सर्पप्रधाना, 'मूसग' त्ति मूषकप्रधाना, तथा मुगी नाम विद्या, मृगीरूपेणोपघातकारिणी, एवं वाराही च, 'कागपोत्ति' त्ति - काकविद्या, पोताकीविद्या 'व, पोताक्यः सकुनिका भण्यन्ते, एतासु विद्यासु, एताभिर्वा विद्याभिः स परिव्राजकः कुशल इति गाथार्थः ॥ सो भणइ - किं सका एता agri ?, ततो सो आयरिएण भणिओ-पढियसिद्धाउ इमाउ सत्त पडिवक्खविज्जाओ गेण्ह, तंजहामोरी नडाले बिराली वग्घी सीही उलूगि ओवाई। एयाओ विल्लाओ गेण्ड परिवायमहणीओ ॥ १३८ ॥ (भा० ) व्याख्या - मोरी नकुली बिराली व्याघ्री सिंही च उलूकी 'ओवाइ' त्ति ओलावयप्रधाना, एता विद्या गृहाण परित्राकमथिन्य इति गाथार्थः ॥ रेयहरणं च से अभिमंतेउं दिण्णं, जइ अन्नंपि उट्ठेइ तो रयहरणं भमाडिज्जासि, तो अज्जेयो होहिस, इंदेणावि सकिहिसि नो जेतुं, ताहे ताओ विज्जाओ गहाय गओ सभं, भणियं चडणेण एस किं जाणति ?, एयरस देव पुचपक्खो होउ, परिवाओ चिंतेइ एए निजणा तो एयाण चैव सिद्धतं गेण्हामि, जहा-मम दो रासी, तंजहा जीवाय अजीवा य, ताहे इयरेण चिंतियं एतेण अम्ह वेव सिद्धंतो गहिओ, तेण तस्स बुद्धिं परिभूय तिन्नि १ स भगति - किं शक्या अधुना निळातुम् ?, ततः स भाचार्येण भणितः - पटित सिद्धा इमाः सप्त प्रतिपक्षविद्यां गृहाण, तथथा । रजोहरणं च तस्मादभिमन्य दत्तं यद्यन्यदपि उतिष्ठते तदा रजोहरणं भ्रामयेस्ततोऽजय्यो भविष्यसि, इन्द्रेणापि शक्ष्य से नो जेतुं तदा ता विद्या गृहीत्वा गतः सभां भणितं चानेन एप किं जानाति ?, एतस्यैव पूर्वपक्षो भवतु, परिव्राट् चिन्तयति - एते निपुणास्तत एतेषामेव सिद्धान्तं गृह्णामि, यथा मम द्वौ राशी, तथथा-जीवाश्च बजीवाश्च तदा इतरेण चिन्तितम् - एतेनास्माकमेव सिद्धान्तो गृहीतः तेन तस्य बुद्धिं परिभूय त्रयो रासी ठविया - जीवा अजीवा नोजीवा, तत्थ जीवा संसारत्था, अजीवा घडादि, नोजीवा घिरोलिया छिन्नपुच्छाई, दिट्ठतो दंडो, जहा दंडस्स आदिमज्झं अग्गं च, एवं सवे भावा तितिहा, एवं सो तेण निप्पट्ठपसिणवागरणो कओ, ताहे सो परिवायओ रुट्ठो विच्छुए मुयइ, ताहे सो तेसिं पडिवक्खे मोरे मुयइ, ताहे तेहिं हएहिं विंछिएहि पच्छा सप्पे मुयइ, इयरो तेसिं पडिघाए नउले मुयइ, ताहे उंदुरे तेसिं मज्जारे, भिए तेसिं वग्घे, ताहे सूयरे तेसिं सीहे, काके तेसिं उलुगे, ताहे पोयागी मुयइ तसं ओलाई, एवं जाहे न तरइ ताहे गद्दभी मुफा, तेण य सा रयहरणेण आहया, सा परिवायगस्स उवरिं छेरिता गया, ताहे सो परिवायगो हीलिज्जतो निच्छूढो, ततो सो परिवायगं पराजिणित्ता गओ आयरियसगासं, आलोपइ-जहा जिओ एवं आयरिया आह-कीस तए उट्ठिएण न भणियं ? - नत्थित्ति तिन्निरासी, एयरस मए बुद्धिं परिभूय पण्णविया, इयाणिपि गंतुं भणाहि, सो नेच्छ, मा मे ओहावणा होउत्ति, पुणो पुणो भणिओ भणइ-को वा एत्थ १ राशयः स्थापिताः - जीवा अजीवा नोजीवाः, तत्र जीवाः संसारस्थाः, अजीवा घटादयः, नोजीवा गृहको किलासिपुच्छादयः, दृष्टान्तो दण्डः, यथा दण्डस्यादिर्मध्यम च, एवं सर्वे भावास्त्रिविधाः, एवं स तेन निष्पृष्टप्रभव्याकरणः कृतः, तदा स परिव्राट् रुष्टो वृश्चिकान् मुञ्चति, तदा स तेषां प्रतिपक्षान् मयूरान् मुञ्चति, तदा तैईतेषु वृश्चिकेषु पश्चात्सर्पान् मुद्धति, इतरस्तेषां प्रतिघाताय नकुलान् मुञ्चति, तदोन्दुरान् तेषां मार्जारान् मृगान् तेषां व्याघ्रान् तदा शूकरान् तेषां सिंहान्, काकांस्तेषामुलूकान् तदा पोताक्यस्तासामोलवकान् एवं यदा न शक्नोति तदा गर्दभी मुक्ता, तेन च सा रजोहरणेनाहता, सा परिबाज उपरि हदित्वा गता, तदा स परिवाद हील्यमानो निष्काशितः, ततः स परिव्राजकं पराजित्य गत आचार्यसकाशमूं, आलोचयति-यथा जित एवम्, काचार्या आहुः कथं तदोत्तिष्टता न भणितं न सन्ति राशयस्त्रय इति एतस्य बुद्धिं परिभूय मया प्रज्ञापिताः, इदानीमपि गत्वा भण, स नेच्छति, मा मेऽप बाजना भूदिति, पुनः पुनर्भणितो भणति को वाऽत्र दोसो ? जर तिनि रासी भणिया, अत्थि चेव तिन्नि रासी, आयरिया आह-अज्जो ! असम्भावो तित्थगरस्स आसायणा य, तहावि न पडिवज्जइ, ततो सो आयरिएण समं वायं लग्गो, ताहे आयरिया राउलं गया भणंति-तेण मम सिस्सेण अवसिद्धंतो भणिओ, अम्हं दुवे चेव रासी, इयाणिं सो विपडिवन्नो, तो तुब्भे अम्हं वायं सुणेह, पडिस्सुयं राइणा, ततो सिं रायसभाए रायपुरओ आवडियं, जहेगदिवसं उट्ठाय २ छम्मासा गया, ताहे राया भणइ-मम रज्जं अवसीदति, ताहे आयरिएहिं भणियं - इच्छाए नए एचिरं कालं धरिओ, एत्ताहे पासह कलं दिवस आगए निगिहामि, ताहे पभाए भणइ - कुत्तियावणे परिक्खिज्जउ, तत्थ सङ्घदवाणि अत्थि, आणेह जीवे अजीवे नोजीवे य, ताहे देवयाए जीवा अजीवा यदिण्णा, नोजीवा नत्थि, एवमादिचोयालसएणं पुच्छाणं निग्गहिओ ॥ अमुमेवार्थमुपसंहरन्नाहसिरिगुणऽवि छलुगो छम्मा से कडिऊण वाय जिओ । आहरणकुत्तियावण चोयालसएण पुच्छा णं ॥ १३९॥ भा० १ दोषः ? यदि यो राशयो भणिताः, सन्त्येव त्रयो राशयः, आचार्या आहु:- आयें ! असद्भावस्तीर्थकर स्थाशातना च, तथापि न प्रतिपद्यते, ततः स आचार्येण समं वा (कर्तुं ) उन्नः, तदा भाचार्यां राजकुलं गता भणन्ति तेन मम शिष्येणापसिद्धान्तो भणितः अस्माकं द्वौ एव राशी, इदानीं स विप्रतिपद्मः, तत् यूयमत्वयोर्वादं शृणुत, प्रतिश्रुतं राज्ञा, ततस्तयो राजसभायां राज पुरत भापतितः ( वादः ), यथेको दिवसस्तथोत्थाय २ षण्मासी गता, तदा राजा भणति मम राज्यं अवसीदति, तदाचार्यैर्भणितम् इच्छया मयेयच्चिरं कालं घृतः, अधुना पश्यत कध्ये दिवसे भागते निगृह्णामि, तदा प्रभाते भणति कुत्रिकाप परीक्ष्यतां तत्र सर्वद्रव्याणि सन्ति, मानय जीवान् अजीवान् नोजीवांध, तदा देवतया जीवा अजीवाश्च दत्ता, नोजीवा न सन्ति एवमादिचतुश्वारिंशेन शतेन पृच्छानां निगृहीतः । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.002521
Book TitleAgam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01
Original Sutra AuthorHaribhadrasuri, Bhadrabahuswami
Author
PublisherBherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust
Publication Year
Total Pages340
LanguageSanskrit
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak
File Size14 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy