________________
॥१०॥ बावश्यक-हारिभद्रीयवृत्तिः तो उसभकूडए नाम लिहइ, ततो सुसेणो उत्तरिलं सिंधुनिक्खूड ओयवेइ, ततो भरहो गंगं ओयवेइ, पच्छा सेणावती उत्तरिलं गंगानिक्खुडं ओयवेइ,भरहोऽवि गंगाए सद्धिं वाससहस्सं भोगे भुंजइ,ततो वेयवे पवएणमिविणमिहिं समं बारस संवच्छराणि जुद्धं, ते पराजिआ समाणा विणमी इत्थीरयणं णमी रयणाणि गहाय उवठिया, पच्छा खंडगप्पवायगुहाए नहमालयं देवं ओयवेइ, ततो खंडगप्पवायगुहाए नीति, गंगाकूलए नव निहओ उवागच्छति, पच्छा दक्खिणिलं गंगानिक्खूई सेणावई ओयवेइ, एतेण कमेण सट्ठीए वाससहस्सेहिं भारहं वासं अभिजिणिऊण अतिगओ विणीयं रायहाणिति, बारस वासाणि महारायाभिसेओ, जाहे बारस वासाणि महारायाभिसेओ वत्तो राइणो विसजिआ ताहे निययवग्गं सरिउमारद्धो, ताहे दाइजति सबे निइलिआ, एवं परिवाडीए सुंदरी दाइआ, सा पंडुलंगितमुही, सा य जद्दिवसं रुद्धा
तं पासित्ता रुष्ठो ते कुटुंबिए भणइ-किं मम नत्थि भोयणं , जं एसा एरिसी तत ऋषभकूटे नाम लिखति, ततः सुषेण भौत्तरीय सिन्धुनिष्कूट उपयाति, ततो भरसो गङ्गामुपयाति, पश्चात्सेनापतिरोत्तरं गङ्गानिष्कूटमुपयाति, भरतोऽपि गङ्गया साधं वर्षसहस्रं भोगाम्भुनक्ति, ततो वैताव्ये पर्वते नमिविनमिभ्यां समं द्वादश संवत्सराणि युद्ध, तौ पराजितौ सन्तौ विनमिः खीरवं नमिः रखानि गृहीत्वोपस्थिती, पश्चारखण्डप्रपातगुहाया नृत्यमाक्यं देवमुपयाति, ततः खण्डप्रपातगुहाया निर्याति, गङ्गाकूले नय निधय उपागच्छन्ति, पश्चात् दाक्षिणात्यं गङ्गानिष्टं सेनापतिरुपयाति, एतेन क्रमेण षष्टया वर्षसहस्रैः भारतं वर्षे अभिजित्याप्तिगतो बिनीता राजधानीमिति, द्वादश वर्षाणि महाराजाभिषेको, यदा द्वादश वर्षाणि महाराजाभिषेको वृत्तो राजानो विसृष्टाः तदा निजकवर्ग स्मर्तुमारब्धः, तदा दश्यन्ते सर्वे निजकाः, एवं परिपाव्या सुन्दरी दर्शिता, सा पण्टुराजितमुखी, सा च यदिवसे रुझा तस्मादिवसादारभ्याचाम्लानि करोति, तांरटा रुष्टस्तान् कौटुम्बिकान् भणति-किं मम नास्ति भोजनं, यदेषा ईशी * नामयं. +गंगाकूलेण. गच्छंतित्ति. महारजा.. स्वेण जाया, विजा वा नत्थि ?, तेहिं सिटुं जहा-आयंबिलाणि करेति, ताहे तस्स तस्सोवरि पयणुओ रागो जाओ, सा य भणिया-जइरुच्चइ तो मए सम भोग भुंजाहि, णांव तो पबयाहिस्ति, ताहे पाएसु पडिया विसजिया पवइआ। अन्नया भरहो तेर्सि भाउयाणं दूयं पट्टवेइ-जहा मम रजं औयणह, ते भणति-अम्हवि रज तारण दिण्णं, तुज्झवि, एतु ताव ताओ पुच्छिजिहित्ति, जं भणिहिति तं करिहामो । ते णं समए णं भगवं अट्ठावर्यमागओ विहरमाणो, एत्थ सवे समोसरिआ कुमारा, ताहे भणंति-तुब्भेहिं दिण्णाई रजाइं हरति भा'या, ता किं करे मो? किं जुन्झामो उयाहु आयाणामो?, ताहे सामी भोगेसु निबत्तावेमाणो तेसिं धम्मं कहेइ-न मुत्तिसमं सुहमत्थि, ताहे इंगालदाहकदितं कहेइ-जहा एगो इंगालदाहओ एगं भाणं पाणिअस्स भरेऊ णं गओ, तं तेण उदगं णिविअं, उवरि आइच्चोपासे अग्गी पुणो परिस्समो दारुगाणि कुटुंतस्स, घरं गतो पाणं पीअं, मुच्छिओ सुमिणं पासइ, एवं असम्भावपट्ठवणाए कूवतलागनदिदहसमुदा यसबे
रूपेण जाता, वैचा वा न सन्ति , तैः शिष्ट-यथाऽऽच्चाम्लानि करोति, तदा तस्य तस्या उपरि प्रतनुको रागो जातः, सा च भणिता-यदि रोचते तदा मया समं भोगान् भुदव, नैव तर्हि प्रव्रज, तदा पादयोः पतिता विसृष्टा प्रव्रजिता। अम्पदा भरतस्तेषां भ्रातृणां दूतान् प्रेषयति-यथा मम राज्यमाज्ञापयत, ते भणन्ति-अस्माकमपि राज्यं तातेन दत्तं, तवापि, एतु तावत्तातः पृच्छयते, पद्मणिष्यति तस्करिष्यामः । सस्मिन्समये भगवानष्टापदमागतो विहरन्, अत्र सर्वे समनमृताः कुमाराः, तदा भणन्ति-युष्माभित्तागि राज्यानि हरति नाता, तत्किं कुर्मः ? किं युध्यामह उताहो आज्ञप्यामहे, तदा स्वामी भोगेभ्यो निवर्तयमानः तेभ्यो धर्म कथयति-न मुक्तिसमं सुखमस्ति, तदाऽकारवाहकाष्टान्तं कथयति-यथैकोऽजारदाहक एक भाजनं पानीयस्य भृत्वा गतः, तत्तेनोदकं निहापितं, उपरि आदित्यः पार्श्वयोरमिः पुनः परिश्रमो दारूणि कुट्टयता, गृहं गतः पानं पीतं, मूर्षिकतः स्वमं पश्यति, एवमसगावप्रमथापनया कूपतटाकनदीहदसमुद्राश्च सर्वे * ०याणह. + महाषदे समागतो. भरहो ता तामो. t करेमि. १ भरे. कोणेतस्स. पीओं, न य छिजइ तण्हा, ताहे एगमि जिण्णकूवे तणपूलिअंगहाय उस्सिचइ, जं पडियसेसं तं जीहाए लिहइ । एवं तुब्भेहिंपि अणुत्तरा सबलोगे सद्दफरिसा सबसिद्धे अणुभूआ, तहवि तत्तिं न गया । एवं वियालिअं नाम अज्झायणं भासइ 'संबुज्झह किं न बुज्झहा ' एवं अट्ठाणउए वित्तेहिं अहाणउइ कुमारा पपइआ, कोइ पढमिल्लुएण संबुद्धो कोइ वितिएण कोइ ततिएण जाहे ते पवइआ। अमुमेवार्थमुपसंहरन्नाहमागहमाई विजयो सुंदरिपव्वज बारसभिसेओ। आणवण भाउगाणं समुसरणे पुच्छ दिलुतो ॥ ३४८ ॥
गमनिका-मागधमादौ यस्य स मागधादिः, कोऽसौ ? विजयो भरतेन कृत इति । पुनरागतेन सुन्दर्यवरोधस्थिता दृष्टा, क्षीणत्वान्मुक्ता चेति । द्वादश वर्षाणि अभिषेकः कृतो भरताय, आज्ञापनं भ्रातॄणां चकार, तेऽपि च समवसरणे भगवन्तं पृष्टवन्तः, भगवता चांङ्गारदाहकदृष्टान्तो गदित इति गाथाक्षरार्थः ॥ ३४८ ॥ इदानीं कथानकशेषम्-कुमारेसु पबइएसु भरहेण बाहुबलिणो दूओ पेसिओ, सो ते पबइए सोउं आसुरुत्तो, ते बाला तुमए पवाविआ, अहं पुण जुद्धसमत्थो,
पीताः, न च छियते तृष्णा, तदैकस्मिजीर्णकूपे तृणपूलं गृहीत्वोसिञ्चति, यत्पतितशेष तजिह्वया लेढि । एवं युष्माभिरपि अनुत्तराः सर्वलोके शब्दस्पर्शाः सर्वार्थसिद्धेऽनुभूतास्तथापि तृप्तिं न गताः, एवं वैदारिकं नामाध्ययन भाषते, संधुभ्यत किं न बुध्यत? एवमष्टनवत्या वृत्तैरष्टनवतिः कुमाराः प्रबजिताः कश्चित् प्रथमेन संबुद्धः कश्चिद्वितीयेन कश्चित्तृतीयेन, यदा ते प्रमजिताः। २ कुमारेषु प्रवजितेषु भरतेन बाहुबलिने दूतः प्रेषितः, स तान्प्रवजितान् भुस्खा क्रुद्धः, ते बालास्त्वया प्रनाजिताः, महं पुनः युद्धसमर्थः * पीमा य. + परिछज्जह. मागहवरदामपभास सिंधुखंडप्पवायतमिसगुहा । सद्धिं वाससहस्से, ओभवि भागमओ भरहो॥३॥(प्र. भव्या०).
Jain Education Interational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org