Page Text
________________
भावश्यक-हारिभद्रीयवृत्तिः भावार्थः स्पष्ट एव, नवरं पूर्वसूर्य-पूर्वाहे इत्यर्थः, इति गाथार्थः ॥ २१६ ॥ कियत्प्रतिदिनं दीयत इत्याहएगा हिरण्णकोडी अटेव अणूणगा सयसहस्सा । सूरोदयमाईअं दिबइ जा पायरासाओ ॥२१७ ॥
गमनिका-पूर्वाधं सुगम, कथं दीयत इत्याह-सूर्योदय आदौ यस्य दानस्य तत् सूर्योदयादि, सूर्योदयादारभ्य दीयत इत्यर्थः, कियन्तं कालं यावत् ?-प्रातरशनं प्रातराशः प्रातर्भोजनकालं यावत् इति गाथार्थः ॥ २१७ ॥ यथा दीयते तथा प्रतिपादयन्नाहसिंघाडगतिगचउकचच्चरचउमुहमहापहपहेसुं । दारेसु पुरवराणं रत्थामुहमज्झयारेसुं ॥२१८ ॥ वरवरिआ घोसिल किमिच्छों दिजए बहुविहीओसुरअसुरदेवदाणवनरिंदमहिआण निक्खमणे ॥ २१९॥
तत्र शृङ्गाटकं । त्रिकं । चतुष्क + चत्वरं * चतुर्मुखं 'महापथो' राजमार्गः, पथशब्दः प्रत्येकमभिसंबध्यते, सिवाटकं च त्रिकं चेत्यादिद्वन्दः क्रियते, तथा द्वारेषु पुरवराणांप्रतोलिषु इति भावार्थः, 'रण्यामुखानि' रण्याप्रवेशा'मध्यकारा'मध्या एष तेषु रथ्यामुखमध्यकारेविति गाथार्थः ॥ किं, वरवरिका घोष्यते-वरं याचध्वं वरं याच ध्वमित्येवं घोषणा समयपरिभाषया वरवरिकोच्यते, किमिच्छकं दीयत इति-का किमिच्छति ? यो यदिच्छति तस्य तदानं समयत एव किमिच्छकमित्युच्यते । एकमपि वस्त्वङ्गीकृत्यैतत्परिसमाप्त्या भवति, अतः बहवो विधयो मुकाफलप्रदानादिलक्षणा यस्मिंस्त
* सिहाटक. + मध्या.. याचयध्वं. बहुविधिकं । 'सुरअसुरेत्यादि' सुरअसुरग्रहणात् चतुष्प्रकारदेवनिकायग्रहणं,देवदानवनरमहणेन तदुपलक्षितेन्द्रग्रहणं वेदितव्यमिति गाथार्थः ॥ २१८-२१९ ॥ इदानीमेकैकेन तीर्थकृता कियद्रव्यजातं संघरसरेण दत्तमिति प्रतिपादयन्नाहतिण्णेव य कोडिसया अट्ठासीइं च हुंति कोडीओ। असिइं च सयसहस्सा एअं संवच्छरे दिण्णं ॥२२० ॥ भावार्थः सुगम एव, प्रतिदिनदेयं त्रिभिः पश्यधिकैर्वासरशतैः गुणितं यथावर्णितं भवति इति गाथार्थः ॥ २२० ॥
॥इति प्रथमवरवरिका ॥ साम्प्रतमधिकृतद्वारार्थानुपात्येव वस्तु प्रतिपादयन्नाहवीरं अरिहनेमिं पास मल्लिं च वासुपुज्वं च । एए मुत्तूण जिणे अवसेसा आसि रायाणो ॥ २२१ ॥ रायकुलेसुऽवि जाया विसुद्धवंसेसु खत्तिअकुलेसुं। न य इत्थिआभिसेआ कुमारवासंमि पव्वाआ ॥२२२॥ संती कुंथू अ अरो अरिहंता चेव चकवही अ ! अबसेसा तित्थयरा मंडलिआ आसि रायाणो ॥ २२३ ॥ ___एताः तिस्रोऽपि निगदसिद्धा एव, परित्यागद्वारानुपातिता तु राज्यं चोक्तलक्षणं विहाय प्रबजिता इत्येवं भावनीया ॥ २२१-२२२-२२३ ॥ गतं परित्यागद्वारं, साम्प्रतं प्रत्येकद्वारं व्याचिख्यासुराहएगो भगवं वीरो पासोमल्ली अतिहि तिहि सएहिं । भयवं च वासुपुज्जोछहि पुरिससएहि निक्खंतो ॥२२४॥ उग्गाणं भोगाणं रायण्णाणं च खत्तिआणं च । चउहि सहस्सेहुसभो सेसा उ सहस्सपरिवारा ॥ २२५ ॥
* सीपाणिग्रहणराज्याभिषेकोभयरहिता इत्यर्थः । व्याख्या-एको भगवान् वीरः-घरमतीर्थकरः प्रव्रजितः, तथा पार्थो मल्लिश्च त्रिभित्रिभिः शतैः सह, तथा भगवाश्च वासुपूज्यः षडिः पुरुषशतैः सह निष्क्रान्तः-प्रबजितः। तथा उग्राणां भोगानां राजन्यानां च त्रियाणां च चर्भिः सहस्रैः सह ऋषभः, किम् ?, निष्क्रान्त इति वर्तते, शेषास्तु-अजितादयः सहस्रपरिवारा निष्क्रान्ता इति, उमादीनां च स्वरूपमधः प्रतिपादितमेवेति गाथार्थः ॥ २२४-२२५ ॥ साम्प्रतं प्रसङ्गतोऽत्रैव ये यस्मिन् वयसि निष्क्रान्ता इत्येतदभिधित्मुराहवीरो अरिहनेसी पासो मल्ली अ वासुपुज्जो अ । पढमदए पव्वाआ सेसा पुण पच्छिमययंमि ॥ २२६॥
निगदसिद्धैव । गतं प्रत्येकद्वारं, साम्प्रतमुपधिद्वारप्रतिपादनायाहसव्वेऽवि एगदूसेण निग्गया जिणवरा चउव्वीसं। न य नाम अण्णलिंगे नो गिहिलिंगे कुलिंगे वा५॥२२७॥
गमनिका-सर्वेऽपि 'एकदूष्येण' एकवस्त्रेण निर्गताः जिनवराश्चतुर्विंशतिः, अपिशब्दस्य व्यवहितः संबन्धः, 'सर्वे' यावन्तः खल्वतीता जिनवरा अपि एकदृष्येण निर्गताः, किं पुनस्तन्मतानुसारिणः न सोपधयः। ततश्च य उपधिरासेवितो भगवद्भिः स साक्षादेवोक्तः, यः पुनर्विनेयेभ्यः स्थविरकल्पिकादिभेदभिन्नेभ्योऽनुज्ञातः स खलु अपिशब्दात् ज्ञेय इति, चतुर्विशतीति संख्या भेदेन वर्तमानावसर्पिणीतीर्थकरप्रतिपादिकेति । गतमुपधिद्वारम् , इदानी लिङ्गद्वारं-सर्वे तीर्थकृतः तीर्थकरलिङ्ग एव निष्क्रान्ताः, न च नाम अन्यलिङ्गे न गृहस्थलिङ्ग कुलिङ्गे वा, अन्यलिङ्गाद्यर्थ उक्त एवेति गाथार्थः ॥ २२७ ॥ इदानीं यो येन तपसा निष्क्रान्तस्तदभिधित्सुराह
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002521 |
| Book Title | Agam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01 |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri, Bhadrabahuswami |
| Author | |
| Publisher | Bherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 340 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak |
| File Size | 14 MB |