Page Text
________________
७.०
ज्ञानबिन्दुप्रकरणस्य [पृ०६. पं० २५यदुत भावश्रुतात् मतिर्नास्ति-भावश्रुतपूर्विका मतिर्न भवति । द्रव्यश्रुतप्रभवा तु भवतु को दोषः ?" विशेषा० टी० गा० १०९ । ... "ननु भावश्रुतादूर्ध्वं मतिः किं सर्वथा न भवति । भावश्रुताद् मतिः कार्यतयैव नास्तीति । क्रमशस्तु मतिर्नास्तीत्येवं न । किन्तर्हि ? क्रमशः सा अस्ति इत्येतत् सर्वोऽपि । मन्यते अन्यथा आमरणावधि श्रुतमात्रोपयोगप्रसङ्गात् । मत्या श्रुतोपयोगो जन्यते । तदुपरमे तु निजकारणकलापात् सदैव प्रवृत्ता पुनरपि मतिरवतिष्ठते पुनस्तथैव श्रुतम् । तथैव च मतिः। इदमुक्तं भवति- यथा सामान्यभूतेन सुवर्णेन स्वविशेषरूपाः कङ्कणाऽनुलीयकादयो जन्यन्ते, अतस्ते तत्कार्यव्यपदेशं लभन्त एव, सुवर्ण त्वतजन्यत्वात् तत्कार्यतया न व्यवह्रियते, तस्य कारणान्तरेभ्यः सिद्धत्वात् , कङ्कणादिविशेषोपरमे तु सुवर्णाव10 स्थानं क्रमेण न निवार्यते; एवं मत्यापि सामान्यभूतया स्वविशेषरूपश्रुतोपयोगो जन्यते, अत. स्तत्कार्य स उच्यते, मतिस्त्वतजन्यत्वात् तत्कार्यतया न व्यपदिश्यते, तस्या हेत्वन्तरात् सदा सिद्धत्वात् , स्वविशेषभूनश्रुतोपयोगोपरमे तु क्रमायातं मत्यवस्थानं न निवार्यते, आमरणान्तं केवलश्रुतोपयोगप्रसङ्गात् ।” विशेषा० टी० गा० ११० ।
पृ० ६. पं० २५. 'कथं तर्हि श्रुत' - "आभिनिबोहियनाणं दुविहं पण्णत्तं तं जहा सुय15 निस्सियं च असुयनिस्सियं च ।” नन्दी • सू० २६ ।
"तत्र शास्त्रपरिकर्मितमतेरुत्पादकाले शास्त्रार्थपर्यालोचनमनपेक्ष्यैव यदुपजायते मतिज्ञानं तत् श्रुतनिश्रितम् – अवग्रहादि । यत्पुनः सर्वथा शास्त्रसंस्पर्शरहितस्य तथाविधक्षयोपशमभावत एवमेव यथावस्थितवस्तुसंस्पर्शि मतिज्ञानमुपजायते तत् अश्रुतनिश्रितमौत्पत्तिक्यादि।"
नन्दी० म० पृ. १४४ A । 20. “तदेवं श्रुतनिश्रितवचनश्रवणमात्राद् विभ्रान्तस्तत् स्वरूपमजानानः परो युक्तिभिर्निराकृतोऽपि विलक्षीभूतः प्राह - तर्हि श्रुतनिश्रितमेवावग्रहादिकं सूत्रे केन प्रकारेण भणितम् ? अत्रोच्यते - श्रुतं द्विविधं-परोपदेशः आगमग्रन्थश्च । व्यवहारकालात् पूर्व तेन श्रुतेन कृत उपकारः संस्काराधानरूपो यस्य तत् कृतश्रुतोपकारम् । यज्ज्ञानमिदानीं तु व्यवहारकाले तस्य पूर्वप्रवृत्तस्य संस्काराधायकश्रुतस्यानपेक्षमेव प्रवर्तते तत् श्रुतनिश्रितमुच्यते न तु अक्षरा. s भिलाभयुक्तत्वमात्रेण इति ।” विशेषा० टी० गा० १६८।।
- पृ० ७. पं० १. 'मतिज्ञानमौत्पत्तिक्यादि' - "असुअनिस्सिों चउविहं पन्नत्तं, तंजहा - उप्पत्तिआ, वेणइआ, कम्मया, परिणामिआ ।” नन्दी० सू० २६ ।
"पुव्वं अदिट्ठमस्सुअमवेइयतक्खणविसुद्धगहिअत्था । अव्वाहयफलजोगा बुद्धी उप्पत्तिया नाम ॥ भरनित्थरणसमत्था तिवग्गसुत्तत्थगहिअपेआला । उभओलोगफलवई विणयसमुत्था हवइ बुद्धी ॥ उवओगदिट्ठसारा कम्मपसंगपरिघोलणविसाला । साहुक्कारफलवई कम्मसमुत्था हवइ बुद्धी ॥
अणुमाणहेउदिटुंतसाहिआ वयविवागपरिणामा । .:., .. हिअनिस्सेअसफलवई. बुद्धी परिणामिआ नाम ॥" नन्दि० सू० २७ । ....
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002518 |
| Book Title | Gyanbindu Prakarana |
| Original Sutra Author | Yashovijay Upadhyay |
| Author | Sukhlal Sanghavi |
| Publisher | ZZZ Unknown |
| Publication Year | 1942 |
| Total Pages | 244 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 13 MB |